Yapay Hortum Oluşturalım
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, yapay hortum oluşturan bir düzenek tasarlayıp yapay hortumlar ile gerçek hortumlar arasında ilişki kurmaya çalışıyoruz.
Bilmekte Fayda Var!
Bazı hava akımları (rüzgârlar) belirli bir yönde yol alırken bazıları ise (hortumlar) kendi ekseni etrafında döner. Hava akımlarının kendi ekseni etrafında dönenlerinin en küçüklerine şeytan kulesi, ortancalarına hortum, en büyükleri ve en kuvvetlilerine ise kasırga denir.
Hortum Nedir, Nasıl Oluşur?
Hortumlar, aşağısında sıcak ve nemli hava, yukarısında ise soğuk ve kuru hava bulunan ortamlarda soğuk hava ile sıcak havanın aniden yer değiştirmesiyle oluşur.
Hortumun Özellikleri Nelerdir?
Hortum önüne çıkan her şeyi içine doğru çeker. Böylece hava, su, toz ve yabancı maddelerden oluşan ve kendi etrafında hızla dönen bir sütun hâlini alır. Çoğu hortum yarım saatten fazla sürmez, hatta bazıları yalnızca birkaç dakika içinde yok olur.
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, yapay hortum oluşturan bir düzenek tasarlayıp yapay hortumlar ile gerçek hortumlar arasında ilişki kurmaya çalışıyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
- 2 adet pet şişe (1 l)
- Su (1 l)
- Kum (10 gr)
- 1 adet kürdan
- 1 adet pipet
- Tamir bandı
- Makas
- Teflon tava
Uyarı:
Ne Yapıyoruz?
1- Teflon tavayı ocakta ısıtalım ve pet şişe kapaklarının dış yüzeylerini 5-10 s kızgın tavanın üzerinde tutalım. Daha sonra hızlı bir biçimde pet şişe kapaklarını dış yüzeylerinden birbirlerine sıkıca yapıştıralım ve tamir bandı ile sağlamlaştıralım. Bu işlemleri yaparken dikkatli olalım.
2- Makas kullanarak pet şişe kapaklarının merkezlerinde kurşun kalemin geçebileceği büyüklükte delikler açalım.
3- Pipeti ve kürdanı makasla küçük parçalara bölelim. Boş pet şişelerin birinin 2/3’ünü su ile dolduralım. Daha sonra bu pet şişenin içine kürdan ve pipet parçaları ile kumu boşaltalım.
4- Yapışık pet şişe kapaklarını kullanarak su dolu pet şişe altta, boş pet şişe üstte olacak şekilde şişeleri birbirlerine bağlayalım.
5- Artık “Şişedeki Hortum” düzeneğimiz çalışmaya hazır. Alttaki su dolu pet şişeyi seri ve hızlı bir şekilde ters çevirip birkaç kez saat yönünde çevirelim ve üstteki pet şişede bulunan su, kum, kürdan ve pipet parçalarının hareketini gözlemleyelim.
Ne Oldu?
Üstteki pet şişede bulunan su, kum, kürdan ve pipet parçaları alttaki pet şişede bulunan hava ile yer değiştirirken orta bölümde girdap oluşur. Bu hareketler, bir hava olayı olan hortumdaki hareketlerle benzerlik gösterir.
