Yüzey Gerilimi Deneyi
Deneyler köşesinin bu etkinliğinde, kohezyon kuvvetinin sıvıların yüzeyindeki etkisini gözlemliyoruz.
Yüzey gerilimi deneyimizde kohezyon kuvvetinin (sıvı moleküllerinin farklı bir yüzey veya farklı bir sıvı ile arasındaki etkileşimi) sıvı yüzeyindeki etkisini gözlemliyoruz. Ellerimizin zarar görmemesi için deney boyunca lateks eldiven kullanalım.
Bilmekte Fayda Var!
Sıvının yoğunluğu arttıkça yüzey gerilimi artar. Örneğin suya tuz eklendiğinde tuz moleküllerinin suyun içinde yayılması yani yoğunluğunun artması su molekülleri arasındaki kuvveti arttıracağından suyun yüzey gerilimi artar.
Sabun ve deterjanlar yüzey gerilimini azaltır. Günlük hayatta evimizde temizlik maddesi olarak kullandığımız sıvı veya toz şeklindeki çamaşır ve bulaşık deterjanları, şampuanlar ve sabunlar suyun yüzey gerilimini azaltınca su molekülleri maddeyi daha çok ıslatır ve kirlere daha kolay nüfuz eder.
Sıcaklık ve yüzey gerilimi ters orantılıdır. Sıcaklık arttıkça yüzey gerilimi azalır. Sıcaklık da yüzey gerilimini azalttığına göre sıcak su ile deterjan bir araya gelirse istenilen temizliğe ulaşmak mümkün olur.
Genel olarak yüzey gerilimine etki eden faktörler sıvının cinsi, sıcaklığı, saflığı ile sabun, deterjan ve yoğunluktur.
Deneyler köşesinin bu etkinliğinde, kohezyon kuvvetinin sıvıların yüzeyindeki etkisini gözlemliyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
- Bir miktar süt
- Pastör pipeti (Kürdan da kullanılabilir.)
- Gıda boyası (kırmızı-yeşil-sarı)
- Bir miktar bulaşık deterjanı
- 1 adet tabak
- 1 adet tahta çubuk
- 1 çift lateks eldiven
Ne Yapıyoruz?
Bir miktar sütü tabağa dökelim.
Gıda boyalarını pipet kullanarak sütün üstüne damlatalım.
Tahta çubuğun ucunu önce deterjana daha sonra süte batıralım.
Sonuç olarak boyaların deterjanın etkisi ile tabağın kenarlarına doğru hareket edip karıştığını göreceksiniz.
Ne Oldu?
Sıvı üzerine bu sıvıda çözünmeyen başka bir sıvı eklenirse sıvının yüzey gerilimi, diğer sıvı molekülleri ile gireceği etkileşim sonucunda bir miktar azalır. Örneğin suya yağ eklendiğinde suyun yüzey gerilimi azalacaktır. Sütte ise yüzey gerilimini azaltan deterjan, gıda boyalarının dağılmasına neden olur.
