Ocak 2021’de Gökyüzünde Neler Oluyor?

Kış Mevsiminin Simgesi Gökyüzünde Işıldıyor

Gökyüzündeki en parlak yıldızlardan ikisi Avcı Takımyıldızı’nda yer alıyor: kırmızı-turuncu rengiyle diğer yıldızlardan ayrılan Betelgöz ve mavi-beyaz rengiyle dikkat çeken Rigel. Ayrıca Avcı’nın “kemerini” oluşturan Alnitak, Alnilam ve Mintaka yan yana dizilmiş gibi görünmeleri nedeniyle gökyüzünde kolayca fark edilebiliyor. Avcı Takımyıldızı’nı ocak ayı boyunca neredeyse bütün gece gökyüzünde bulabilirsiniz.

Satürn ve Jüpiter’e Hoşça Kal Deyin!

21 Aralık’ta gerçekleşen büyük kavuşumdan sonra Satürn ve Jüpiter gökyüzünde birbirinden yavaş yavaş uzaklaşmaya başladı.

Satürn 24 Ocak’ta, Jüpiter ise 29 Ocak’ta Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanıyor. Güneş sisteminin bu iki gaz devi bu süreçte görülemiyor. Satürn ve Jüpiter şubat ayının ortasından sonra Güneş’in doğuşundan önce tekrar gökyüzünde ortaya çıkmaya başlıyor.

Ocak ayının başında Güneş’in batışından sonra güneybatı ufkunun üzerinde Jüpiter ve Satürn’ü birbirine yakın görebilirsiniz. Ayın ilk haftasından sonra Merkür de bu ikiliye katılıyor. 10 Ocak akşamı alaca karanlıkta bu üç gezegenin gökyüzünde oluşturduğu üçgeni güneybatı-batı yönünde ufkun üzerinde görebilirsiniz.

Merkür ayın ilerleyen günlerinde gökyüzünde yükselmeye devam ediyor. 24 Ocak’ta ise ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşıyor.

Mars, ocak ayında gökyüzündeki parlak gök cisimlerinden biri. Kızıl Gezegen, Güneş’in batışından sonra güneydoğu yönünde ufkun üzerinde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık iki saat sonra batı-kuzeybatı ufkundan batıyor. Ayın başında Balıklar Takımyıldızı’nda olan Mars ilerleyen günlerde Koç Takımyıldızı’na doğru hareket ediyor. 21 Ocak’ta ilk dördün evresindeki Ay’ı ve Mars’ı gökyüzünde birbirine yakın görebilirsiniz.

Ocak ayında Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde olan tek gezegen Venüs. 11 Ocak'ta hilal şeklindeki Ay ve Venüs gökyüzünde bir arada görülebilir. Bu tarihte Venüs, Ay ve Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Antares’i güneydoğu ufkunun üzerinde bir çizgi üzerinde sıralanmış gibi görebilirsiniz.

Ay 9 Ocak’ta Dünya’ya en yakın, 31 Ocak’ta ise Dünya’ya en uzak konumda. Bu konumlardayken iki gök cismi arasındaki mesafe sırasıyla 367.400 kilometre ve 404.400 kilometre.

28 Ocak’ta ilk dördün evresindeki Ay’ı ve Dünya’ya en yakın açık yıldız kümesi olan Arıkovanı Açık Yıldız Kümesi’ni Yengeç Takımyıldızı’nda bir arada görebilirsiniz. Messier kataloğunda M44 olarak sınıflandırılan Arıkovanı Açık Yıldız Kümesi’ni gökyüzünde çıplak gözle bile fark edebilirsiniz. Açık yıldız kümeleri kimyasal bileşimleri, yaşları ve Dünya’ya uzaklıkları birbirine yakın yıldızlardan oluşan yıldız sistemleridir. 

Dünya Güneş’e En Uzak Konumda

Dünya, Güneş’in etrafındaki yörünge hareketi sırasında 2 Ocak’ta Güneş’e en yakın konuma ulaşıyor. Bu konumdayken Güneş ile Dünya arasındaki mesafe 147.093.163 kilometre. Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesi tam olarak daire şeklinde olmadığından, yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş arasındaki mesafe yıl içinde değişir.

Dörtlük Gök Taşı Yağmuru

Yılın ilk gök taşı yağmuru olan Dörtlük Gök Taşı Yağmuru, 2-3 Ocak’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte saatte 40 gök taşı görebilirsiniz.

Gök taşı yağmuru sırasında gök taşlarının gökyüzünde ortaya çıkıyormuş gibi göründüğü nokta yani saçılma noktası 2 Ocak’ı 3 Ocak’a bağlayan gece, gece yarısına yakın saatlerde kuzey-kuzeydoğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor ve Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşıyor. Saçılma noktasını Çoban Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz.

Kaynaklar:

• 2021 Gök Olayları Yıllığı, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
• https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html
• https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
• https://www.messier-objects.com/messier-44-beehive-cluster/
• https://www.cfa.harvard.edu/research/oir/open-clusters
• https://www.amsmeteors.org/meteor-showers/meteor-shower-calendar/