Emoji: Kim, Ne Zaman İcat Etti?

RedVector / iStock.com

Günümüzde artık hemen hemen hepimiz cep telefonları -özellikle de mesajlaşma uygulamaları- üzerinden birbirimizle iletişim kuruyoruz. Bazen onlarca kelime ile ifade edemeyeceğimiz sevgi, sempati, üzüntü, mutluluk gibi duyguları küçük bir sembolle anlatıyoruz. Bazen de karşımızdaki tarafından “soğuk” olarak algılanabilecek bir mesaja minik semboller ekleyerek yazdıklarımızı daha “samimi” hâle getiriyoruz. İşte daha çok yüz ifadeleri, hayvanlar, bitkiler, hava durumları ve günlük hayatta kullandığımız nesnelerden oluşan ve sayıları gün geçtikçe artan bu küçük ve renkli sembollere emoji deniyor. Gelin şimdi dijital çağla birlikte ortaya çıkan, hem iletişimi zenginleştiren hem de iletişim için harcanan zamanı kısaltan emojilerin nasıl icat edildiğine daha yakından bakalım.

goodvector / iStock.com

Emoji Ne Demek?

Emoji kelimesi Japoncada “resim” anlamına gelen e ve “harf, karakter ya da yazılı karakter” anlamına gelen moji kelimelerinden türetilmiş. 2015 yılında emojiyi yılın kelimesi olarak seçen Oxford Sözlüğü’ne göreyse emoji, “dijital iletişimde bir duyguyu ve fikri anlatmak amacıyla kullanılan dijital simge” anlamına geliyor.

Emojinin İcadı

ABD’deki Carnegie Mellon Üniversitesi Dil Teknolojileri Enstitüsü ve Bilgisayar Bilimleri Bölümünde profesör olan Scott Fahlman, 1982 yılında mizahi bir çevrim içi duyuru panosunda “:-) gülen yüz” ve “:-( ağlayan yüz” ifadelerini kullandı. Yazı karakterlerinden oluşan ve “emoticon” olarak adlandırılan bu semboller bugün kullandığımız emojilerin öncüsü olarak kabul ediliyor.

Scott Fahlman tarafından geliştirilen gülen yüz “emoticon”u

1990’lı yılların ortasında cep telefonları henüz yeni yeni piyasaya çıkmaya başlamışken Japonya’da yalnızca mesaj gönderip almaya yarayan çağrı cihazları kullanılıyordu. Japon telekom operatörü NTT Docomo gençler için tasarladığı çağrı cihazlarında harflerin yanına küçük bir kalp simgesi de ekledi. Bu girişim gençler tarafından çok beğenilse de cihazlarının daha çok iş dünyasında kullanılmasını amaçlayan şirket zaman içerisinde kalp simgesini kaldırdı. Ancak bu değişiklikten sonra çağrı cihazı sektöründe pazar payını rakip bir şirkete kaptırma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.

Bu konu üzerinde kafa yoranlardan biri de NTT Docomo’da çalışan Shirgetaka Kurita’ydı. Kurita insana özgü duyguların ve tepkilerin görsel olarak ifade edildiği, kısa yazışmalarda kullanıma uygun özel bir karakter seti oluşturmak istiyordu. Kalp işe yaradıysa diğerleri de işe yarayabilirdi. Kurita, 1999 yılında, başlangıç için farklı duygu ve durumlara karşılık gelen 176 tane simge belirleyerek bunları 12x12 piksellik emojiler hâline getirdi.

Görselin büyük hâlini görmek için üzerine tıklayın.

The Museum of Modern Art

Shirgetaka Kurita’nın hazırladığı ilk emojiler, New York’taki Modern Sanatlar Müzesi tarafından satın alınarak sergilendi.

Kurita, emojileri hazırlarken manga sanatından ve Japonya’da kullanılan alfabelerden biri olan Kanji karakterlerinden ilham aldı. Kurita'nın emojileri Japonya'da bir anda popüler hâle geldi ve kısa süre sonra diğer Japon teknoloji şirketleri de kendi emoji setlerini hazırladı. Ancak emojilerin diğer ülkelerdeki teknoloji platformlarına yayılması biraz zaman aldı.

2010 yılında dijital yazı karakterlerinin evrensel standartlarını belirleyen Unicode, karakter setlerine emojileri de eklemeye başladı. Bu, örneğin Fransa'daki bir kişinin ABD'deki bir kişiye bir emoji gönderebileceği ve hangi marka telefon veya işletim sistemi kullanılırsa kullanılsın aynı emojiyi görebileceği anlamına geliyordu. Apple, Microsoft, Google, Twitter ve Facebook gibi teknoloji şirketlerinin emojileri kullanıcılarına sunmasıyla birlikte artık sosyal medyadan akıllı telefonlara kadar her yerde emojilerle karşılaşmak mümkün. Günümüzde Unicode karakter setinde 3 bin 633 emoji bulunuyor ve her geçen gün yeni emojiler üretilmeye devam ediliyor.

Anawat_s / iStock.com

Gülen yüzler, sevimli kediler, onaylayan parmaklar, alkış tutan eller, dans eden figürler... Sizin favoriniz hangisi?

Kaynaklar:

• Daşkıran, L., “Dünyada Herkesin Anlayacağı Ortak Bir Dil Doğuyor: Emoji”, TÜBİTAK Bilim ve Teknik, Sayı 572, s. 74, 2015.
• Onar, S. ve Karadağ, Y., “Sosyal Medyanın Etkili İletişim Dili: Emojiler”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 31, s. 390-405, 2022.
• https://www.wonderopolis.org/wonder/Who-Invented-Emojis
• https://www.wired.com/2016/10/new-yorks-moma-acquires-first-ever-pixelated-emoji/
• https://theculturetrip.com/north-america/usa/pennsylvania/articles/meet-scott-fahlman-the-guy-who-created-the-first-emoticon/