Erboğa A: S Şeklinde Bir Gök Ada
Erboğa A, gökyüzündeki en parlak gök adalardan biri. 1826’da İngiliz gök bilimci James Dunlop tarafından keşfedilen Erboğa A gök adası yaklaşık 13 milyon ışık yılı uzağımızda. Erboğa A, Dünya’ya görece yakın ve parlak bir gök ada olması nedeniyle amatör gök bilimcilerin ilgisini çekiyor.
S harfine benzeyen şekli ile bilinen Erboğa A, iki gök ada çarpıştığında neler olabileceği hakkında bilim insanlarına önemli bilgiler sağlıyor. Erboğa A’nın kendine özgü bu şeklinin yaklaşık 100 milyon yıl önce bir sarmal ve bir eliptik gök adanın birleşmesi sonucu oluştuğu düşünülüyor. Erboğa A gök adasının merkezinde, Güneş’inkinden 100 milyon kat daha büyük kütleli bir kara delik bulunuyor. Bu süper kütleli kara delik, ışık hızına yakın hızlarda hareket eden yüksek enerjili parçacıklar ve radyasyon (Jet olarak isimlendirilir.) yayıyor. Yani Erboğa A, aktif bir gök ada. Gök adanın merkezinden dışına doğru birbirine zıt yönde yayılan bu jetler, X ışınlarından radyo dalgalarına farklı dalga boylarında incelenebiliyor. 22 Aralık’ta uzaya gönderilmesi planlanan ve kızılötesi dalga boyunda gözlem yapabilen James Webb Uzay Teleskobu’nun, gök adanın merkezindeki maddelerin sıcaklığı, hızı ve bileşimi hakkında bilim insanlarına önemli bilgiler sağlayacağı tahmin ediliyor.
Kaynaklar:
- https://www.nasa.gov/feature/goddard/2021/peering-into-a-galaxys-dusty-core-to-study-an-active-supermassive-black-hole
- https://www.eso.org/public/news/eso1221/
- https://jwst.nasa.gov/content/about/launch.html
