Eylül 2021’de Gökyüzünde Neler Oluyor?

Merkür, 1 Ağustos’ta Güneş’in arkasından geçmişti. O tarihten bu yana Merkür ile Güneş arasındaki açısal mesafe artıyor.

Merkür, 14 Eylül’de en büyük doğu uzanımı konumuna geliyor. Bu konumdayken Merkür ile Güneş arasındaki açısal mesafe en büyüktür yani gökyüzünde Merkür ve Güneş açısal olarak birbirinden en ayrık durumdadır. Bu, Güneş’in parlaklığının Merkür gözlemini en az etkilediği konum. Ancak eylül ayında Merkür ufkun üzerinde çok yükselmediğinden görülmesi çok da kolay değil.

Venüs, eylül ayında “akşam yıldızı” olarak gökyüzünde. Ay boyunca Güneş’in batışından sonra yaklaşık bir saat boyunca görülebilen Venüs, 5 Eylül’de Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika ile bir arada. 9 Eylül’de gün batımından sonra Venüs, hilal şeklindeki Ay ve Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika gün batımından sonra gökyüzünde bir arada görülebilir.

Mars, 8 Ekim’de Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanıyor. Bu süreçte Mars’ı birkaç hafta boyunca gözlemlemek mümkün değil.

Jüpiter ve Satürn, Güneş’in batışından sonra güneydoğu yönünde ufkun üzerinde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık üç saat sonra güneybatı-batı ufkundan batıyor. Ayın ilerleyen günlerinde Jüpiter ve Satürn daha erken batmaya başlıyor ve gözlem süreleri kısalıyor. 17 Eylül’de Jüpiter, Satürn ve Ay’ı Oğlak Takımyıldızı’nda bir arada görebilirsiniz.

Jüpiter ve Satürn, ağustos ayında karşı konuma gelmişlerdi. Eylül ayında da gözlem için uygun konumdalar. Bir teleskop yardımıyla Satürn’ün halkalarını, Jüpiter’in yüzeyindeki şeritleri ve Büyük Kırmızı Leke’yi görmeyi deneyebilirsiniz.

Çıplak gözle görülemeyen gezegenlerden biri olan Neptün, 14 Eylül’de karşı konuma geliyor. Bu konumdayken Neptün aynı zamanda Dünya’ya en yakın konumda. Dolayısıyla her zamankinden daha parlak görünüyor. Neptün’ü bir teleskop yardımıyla Kova Takımyıldızı’ndaki yıldızların arasında bulabilirsiniz.

Ay; 11 Eylül’de Dünya’ya en yakın, 27 Eylül’de Dünya’ya en uzak konumda. Bu konumlardayken Ay ve Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 368.450 kilometre ve 404.650 kilometre.

Eylül ayında en parlak yıldızlardan bazılarını Ay’ın yardımıyla gökyüzünde bulabilirsiniz. 12 Eylül’de, Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Antares’i gün batımından sonra güneybatı ufkunun üzerinde, ilk dördün evresindeki Ay’ın yakınlarında bulabilirsiniz. Antares’i kırmızı-turuncu rengi ile diğer yıldızlardan ayırabilirsiniz. Ay, 27 Eylül’de Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran’ın yakınlarında görülebilir.

Eylül ayında, gece yarısından sonra kış mevsiminin en parlak yıldızları olan Kapella, Polluks, Prokyon, Sirius (Akyıldız), Rigel, Aldebaran ve Betelgöz doğu ufkunun üzerinde görülebilir. Bu, yaz mevsiminin sona erdiğinin gökyüzündeki habercisi olarak kabul edilebilir.

22 Eylül son bahar ekinoksu. Yani gece ve gündüz süresinin eşit olduğu tarih. Ekinoks aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği anda gerçekleşen bir olaydır. Güneş bu anda Kuzey Yarımküre’yi ve Güney Yarımküre’yi eşit miktarda aydınlatır.

Kaynaklar:

• 2021 Gök Olayları Yıllığı, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
• https://svs.gsfc.nasa.gov/11353