Kasım 2022’de Gökyüzünde Neler Oluyor?

Merkür, 8 Kasım’da Güneş’in arkasından geçiyor. Venüs ise ekim ayında Güneş’in arkasından geçmişti. Bu süreçte Güneş’e çok yakın oldukları için, Merkür ve Venüs kasım ayında Güneş’in parlaklığı nedeniyle görülemiyor.

Mars, kasım ayının başında Güneş’in batışından yaklaşık iki saat sonra kuzeydoğu-doğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor ve Güneş’in doğuşuna kadar gökyüzünde görülebiliyor. Mars’ı kasım ayında Boğa Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz. 11 Kasım akşamı ise Kızıl Gezegen ve son dördün evresine yaklaşan Ay birbirine yakın görülebilir.

Satürn kasım ayının başında Güneş’in batışından sonra güneydoğu-güney yönünde ufkun üzerinde ortaya çıkıyor ve gece yarısına yakın saatlerde güneybatı-batı yönünden batıyor. Satürn ayın ilerleyen günlerinde daha erken batmaya başlıyor. Satürn’ü kasım ayında Oğlak Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz. 29 Kasım akşamı ilk dördün evresine yaklaşan Ay ile Satürn’ü birbirine yakın görebilirsiniz.

Jüpiter, kasım ayında Güneş’in batışından sonra doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinde ortaya çıkıyor ve Güneş’in doğuşundan yaklaşık üç saat önce batı yönünden batıyor. Jüpiter, Venüs'ün görülemediği kasım ayında gökyüzündeki en parlak gezegen. 4 Kasım akşamı Jüpiter ve dolunay evresine yaklaşan Ay’ı bir arada görebilirsiniz.

Güneş sisteminin buz devlerinden Uranüs, 9 Kasım’da karşı konuma geliyor. Bu konumdayken Güneş, Dünya ve Uranüs aynı hizadadır ve Dünya, Güneş ile Uranüs’ün arasında bulunur. Bu tarihte Uranüs aynı zamanda Dünya’ya en yakın konumda, dolayısıyla gökyüzünde daha parlak ve büyük görünüyor. Uranüs ile Dünya arasındaki mesafe çok büyük olduğundan bu değişimi fark etmekse çok zor. Ancak bu tarihte bir dürbün ya da basit bir teleskop yardımıyla Uranüs’ü gözlemlemeyi deneyebilirsiniz. Bütün gece gökyüzünde olan ve gece yarısına yakın saatlerde ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşan Uranüs’ü Koç Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz.

Ay 14 Kasım’da Dünya’ya en uzak, 26 Kasım’da ise Dünya’ya en yakın konumda. Bu konumlardayken Dünya ile Ay arasındaki mesafe sırasıyla 404.900 km ve 362.800 km.

8 Kasım’da tam Ay tutulması gerçekleşiyor. Asya, Amerika ve Avustralya kıtalarından izlenebilen tutulma ülkemizden görülemiyor. Tutulma Türkiye saati ile 11.02’de Ay’ın yarı gölgeye girmesiyle başlıyor. Tam tutulma 13.17 ile 14.42 arasında gerçekleşiyor. Tutulma 16.56’da Ay’ın yarı gölgeden çıkması ile sona eriyor.

Aslan gök taşı yağmuru, 18 Kasım’da en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte ışık kirliliğinden uzak bir noktada ve berrak bir gökyüzünde saatte maksimum 10 gök taşı görebilirsiniz. Aslan gök taşı yağmuru sırasında çok sayıda gök taşı görmek mümkün olmasa da son derece parlak gök taşlarının bıraktığı kalıcı izleri gökyüzünde takip etmeye çalışabilirsiniz.

Aslan gök taşı yağmurunun kaynağı 55P/Tempel-Tuttle Kuyruklu Yıldızı. Güneş çevresindeki bir turunu 33 yılda tamamlayan 55P/Tempel-Tuttle, Güneş etrafındaki yörüngesinde hareket ederken ardında toz parçacıkları bırakıyor. Bu toz parçacıkları Dünya’nın atmosferine girdiğindeyse Aslan gök taşı yağmurunu oluşturuyor.

Kaynaklar:

• https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html
• https://eclipse.gsfc.nasa.gov/LEdecade/LEdecade2021.html
• https://www.imo.net/resources/calendar/
• https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/comets/55p-tempel-tuttle/in-depth/
• Ratcliffe, M., Ling, A., “November 2022 Giants shine at sunset”, Astronomy, Cilt 50, Sayı 11, 2022.
• Seronik, G., “The Moon Greets Spica at Dawn”, Sky and Telescope, Cilt 144, Sayı 5, 2022.