logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Satranç Mayıs 2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

WASP-127b'nin Atmosferinde Ses Hızını Aşan Rüzgârlar

Uzay Çöpü Kosmos-482’nin Dünya’ya Düşmesi Bekleniyor!


Ağaçkakanların Beyni Sarsıntılardan Nasıl Korunuyor?

Cansu Aydın
21/12/2024

Ağaçkakanların gagalarıyla ağaç gövdelerine vurma davranışları hem yiyecek arayışları hem de iletişimlerinin bir parçasıdır. Onların böcek larvalarını çıkarmak veya ormanlık alanda yaşadıkları bölgelerini işaretlemek için ağaçları gagalarken beyinlerini nasıl koruyabildikleri bilim insanlarının merak ettiği bir konu.

Ağaçkakanların Beyni Sarsıntılardan Nasıl Korunuyor?

marcophotos/iStock.com

Ağaçkakanların beyinlerini nasıl koruduğu üzerine yapılan araştırmalar, başta bu kuşların kafataslarının bir kask gibi darbeleri emip beyni koruduğu düşüncesine yoğunlaşmıştı. Buna göre kafatasındaki süngerimsi yapı, darbelerin şiddetini azaltarak beyni koruyordu. Ancak bu varsayım zamanla sorgulanmaya başlandı. Çünkü bu durumda darbelerin şiddetinin emilmesi, ağaçkakanın gagalama sırasında ağaçlara daha az kuvvet uygulaması, dolayısıyla oyma etkinliğinin azalması anlamına gelirdi. Güncel araştırmalar ise ağaçkakanların, kafalarını bir çekiç kullanarak tüm güçleriyle ağaçlara vurduğunu ortaya koydu. Bu sonuç, ağaçkakanların beyninin daha karmaşık ve etkili bir mekanizma tarafından korunduğunu gösteriyor.

Ağaçkakanların beyinlerini darbelerden doğal olarak korumalarını sağlayan bazı etkili mekanizmalar var. Öncelikle bu kuşların beyinlerinin küçük ve hafif olması, darbe sırasında oluşan ciddi sarsıntıdan daha az etkilenmelerini sağlıyor. Beyinleri ile kafatasları arasındaki boşluğun çok dar olması da önemli bir avantaj. Böylece beyinlerinin hareket alanı kısıtlanarak sarsıntı riski en aza inmiş oluyor.

Ağaçkakanların kafataslarının ön kısmında yer alan süngerimsi kemik yapı da beyinlerini koruma mekanizmalarının önemli bir parçası. Önceleri bu kemiğin darbelerin şiddetini emdiği düşünülse de 3D (üç boyutlu) yazıcıyla üretilen modeller ve bilgisayar simülasyonları, bu yapının darbe etkisini azaltmak yerine yönlendirdiğini gösterdi. Süngerimsi kemik yapı, ortaya çıkan kuvveti beynin olduğu bölgeden kafatasının alt kısmına yönlendirerek bir tampon işlevi görüyor. Eğer bu yapı darbeleri emseydi ağaçkakanların ağaç gövdelerinde delik açabilmek için çok daha fazla enerji harcaması gerekirdi. Bunun aksine darbeyi etkili bir şekilde ağaç gövdesine ileterek daha az enerjiyle daha çok verim elde ediyorlar.

Ağaçkakanlar ayrıca gagalama sıklıklarını ve uyguladıkları gücü en etkili seviyede tutarak kendilerini beyin hasarından korunmayı başarıyor. Çoğunlukla sertliği görece az olan ağaçları seçmeleri darbelerin şiddetini kontrol edebilmelerini sağlıyor. Gagalama sırasında kafa, göz ve gagalarının uyumlu çalışması da kafataslarındaki süngerimsi kemiğin gagalama darbesini emmek yerine kuvveti etkin bir şekilde iletmesini mümkün kılıyor. Ağaçkakanların gagalama sırasında kafalarını konumlandırışı da beyinlerinin korunmasını sağlayan etmenlerden biri.

Ağaçkakanların beyinlerini rutin faaliyetleri olan gagalamanın sarsıcı etkilerinden işte bu mekanizmalar koruyor. Özellikle kafataslarındaki kemik yapılarının işlevi, gagalama sırasında enerjiyi daha verimli kullanmalarını da mümkün kılıyor. Ağaçkakanların kafa yapılarındaki bu mekanizma, aynı zamanda koruyucu ekipman geliştirmeye çalışan bilim insanlarına ilham kaynağı oluşturuyor. Kendi kafataslarımızı sarsıcı darbelere karşı daha iyi koruyabilecek kask ve diğer araçların tasarımında ağaçkakanlardan öğreneceğimiz daha pek çok şey olabilir.

Kaynaklar:

  • https://www.bbc.com/news/science-environment-15458633  
  • https://bilimteknik.tubitak.gov.tr/makale/agackakanlarin-beyni-sarsintilardan-nasil-korunur
  • https://www.newscientist.com/article/2328724-woodpeckers-dont-have-built-in-shock-absorbers-to-protect-their-brain/
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982222008557
Konu
Ağaçkakan
Kuşlar

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş