Akıllı Telefonlardaki Elementler

Akıllı telefonlar sahip oldukları özelliklerle hayatımızın vazgeçilmez parçaları haline geldi. Onlarsız evden dışarı adım atmak bir yana, uyanık olduğumuz her saniye yanımızdan ayırmıyoruz. Akıllı telefonlar üretilirken kimisine ismen aşina olduğumuz kimisinin ismini bile duymadığımız pek çok element kullanılıyor. Gelin, bu elementlere kısaca bir göz atalım.

Akıllı telefonların dokunmatik ekranları üretilirken alüminyum oksit ve silikondioksit karışımı olan alüminosilikat cam kullanılır. Bu camlar üretim esnasında sıcak, erimiş tuza konur. Böylece küçük sodyum iyonları camı terk ederken daha büyük olan potasyum iyonları onların yerine geçer. Bu sayede camlar daha sağlam hale gelir. Camın dokunmatik özellik kazanması için ince, şeffaf ve iletken indiyum oksit katmanı camın üzerine kaplanır. Ayrıca itriyum, lantan, praseodimyum, öropiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum gibi pek çok nadir toprak elementi dokunmatik ekranlardaki renkleri oluşturmak için çok küçük miktarlarda kullanılır. Lantan, seryum, praseodimyum gibi elementler ise parlak ekran üretiminde kullanılıyor.

Akıllı telefonlarda pil (batarya) olarak lityum-iyon bataryalar kullanılıyor. Lityum kobalt oksit pillerde anot (pozitif elektrot) olarak, grafit (karbon) katot (negatif elektrot) olarak kullanılıyor. Pil şarj olurken anottaki lityumlar katot olarak davranan grafit elektrotun katmanlarına gider. Pil çalışırken lityum iyonları anota geri döner.

Elektronik aksamda pek çok element ve bu elementlerin bileşikleri bulunur. Telefonun çipi silikondioksitten oluşur. Ancak silikondioksit iletken olmadığından doplama denilen bir teknikle bazı bölümleri çıkarılır ve fosfor, antimon, arsenik, bor, indiyum veya galyum gibi bazı başka elementlerle bu kısımlara eklenerek çipe iletkenlik kazandırılır. Ayrıca bakır, demir, gümüş, tantal, platin, paladyum gibi elementler de elektronik aksamda kullanılır. Kalay ve kurşun içeren lehimlerle parçalar birbirine bağlanır.

Mikrofon ve hoparlördeki mıknatıslar genellikle neodimyum-demir-bor alaşımı olmakla birlikte disprosyum ve praseodimyum da alaşımlarda sıkça kullanılır. Bu elementler ayrıca telefonun titreşim aksamlarında da bulunur. Hoparlör üretiminde gadolinyum ve terbiyum elementlerinden de faydalanılır.

Akıllı telefon kasaları ise plastik veya metal olabiliyor. Plastik kasalar karbon içerirken metal kasalar magnezyum içeren alaşımlardan meydana gelir. Kasalara ateşe karşı daha dayanıklı olması için bromlu bileşikler de ekleniyor, ancak içinde brom olmayan organik bileşikler daha sık kullanılmaya başlandı.

Akıllı telefonların kullanımı giderek artıyor ve üreticiler kısa aralıklarla üst modelleri piyasaya sürüyor. Her yıl milyonlarca telefon piyasadan çekiliyor ve çok daha fazlası üretiliyor. Akıllı telefonlarda kullanılan bu elementleri bulmak ve yeraltından çıkarmak için yapılan faaliyetler sonucu madenlerin bulunduğu yerlerde bitki örtüsü zarar görebiliyor, toprak erozyonu meydana gelebiliyor ve havayı, toprağı, suyu etkileyen atıklar oluşabiliyor. Bu nedenle bilinçli tüketiciler olmalı ve kullanılmayan akıllı telefonların geri dönüşüme girmesi için daha fazla çabalamalıyız. Aksi takdirde madenler verimsizleşecek ve yaşadığımız çevre bu durumdan olumsuz etkilenecek.