Akmayan Su

Bilmekte fayda var!

İçi boş gibi görünen ağzı açık bir şişe aslında hava ile doludur. Hava da tüm gazlar gibi içinde bulunduğu hacmi kaplar ve etrafına basınç uygular. Deneyler köşesinin bu projesinde bir şişenin içindeki havayı ve etrafına uyguladığı basıncı dolaylı olarak gözlemleyeceğiz.

Nelere ihtiyacımız var?

• 2 adet 500 ml’lik balon joje
• Kırmızı gıda boyalı su
• 2 adet 100 ml’lik küçük beher
• Biri tek delikli, biri çift delikli 2 adet lastik tıpa
• 2 adet cam huni

Ne yapıyoruz?

Tıpalara birer huni yerleştirelim. Hunilerin tıpalara iyice yerleştiğinden ve arada boşluk kalmadığından emin olalım. Kırmızı gıda boyalı suyu 100 ml’lik beherlere boşaltalım.

Tıpaları balon jojelerin ağzına sıkıca yerleştirelim. Son olarak gıda boyalı suları hunilere boşaltalım. Ancak önce tahminde bulunalım: Hangi balon jojeye su daha çabuk dolacak?

Ne oldu?

İki delikli tıpa ile kapatılan balon jojeye boşaltılan su kolayca akıyor. Bu şekilde jojeyi tamamen doldurmak mümkün. Aynı deney tek delikli tıpa ile kapatılan balon jojeyle yapıldığındaysa çok daha farklı bir durum ortaya çıkıyor. Boşaltılan su başlangıçta hızla aksa da akış hızı zamanla azalıyor ve bir süre sonra su akışı tamamen duruyor. Bu durumun nedeni joje içerisindeki havanın kapladığı hacim azaldıkça basıncının artmasıdır. Hava basıncı belirli bir seviyeye ulaştığında sıvı akışı duruyor. Aynı durum iki delikli tıpa kullanıldığında gözlemlenmiyor. Çünkü tıpadaki ikinci delik sıkışan havanın rahatça dışarıya çıkmasına izin veriyor. Böylece jojenin içindeki hava basıncı artmıyor.

Günlük hayatta yağ şişelerinin kolayca boşalabilmesi için de ikinci bir delik açılır.