Astronot Kıyafetleri Uzaydaki Zararlı Koşullardan Astronotları Nasıl Koruyor?
Uzayda havanın bulunmayışının yanı sıra uzayın aşırı soğuk olması ve yüksek enerjili ışınlar ve parçacıklar nedeniyle, astronotların uzay araçlarının dışında gerçekleştirilen uzay görevleri sırasında koruyucu kıyafetler giymesi gerekir.
Yayım hakkı: NASA
Astronotlar uzay kıyafetinin içine soğutma ve havalandırma işlevi gören bir tulum giyer. Elastik malzemeden üretilen bu tulum ince borulardan oluşan bir ağ gibidir. Bu boruların içinden geçen su astronotların uzay görevi sırasında vücut sıcaklığının dengelenmesine yardımcı olur.
Astronot kıyafetleri farklı parçalardan oluşur. Gövdenin üst kısmını kaplayan bölüm dayanıklı ve sert bir malzeme olan cam elyafından (camla güçlendirilmiş plastik) üretilmiştir. Kolları ve bacakları koruyan kısımlar bu sert gövdeye bağlanır.
Uzay kıyafetinin esnek kısımları farklı malzemelerden üretilen çok sayıda katmandan oluşur. Bu katmanların her birinin farklı işlevleri vardır. Örneğin en dış katman üç farklı özellikte malzemenin bileşiminden üretilir. Bunlardan biri kurşun geçirmez yeleklerde kullanılan bir malzeme türüdür. Diğer iki malzeme yanmaya karşı dayanıklı ve su geçirmezdir.
En dış koruyucu katmanın altındaki yedi katman astronotları sıcaklık değişimlerine karşı korur. Örneğin Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki astronotlar uzay yürüyüşleri sırasında -150°C-120°C arasında değişen sıcaklıklara maruz kalabiliyor. Bu katman ayrıca astronotları yüksek hızda hareket eden küçük parçacıkların zararlı etkilerinden koruyor.
Uzayda hava olmadığından insan vücudunda normal atmosfer koşullarında sıvı halde bulunan bazı maddelerin, vakum koşullarında gaz haline dönüşmesini engellemek için dış basıncın uygun değerde tutulması gerekir. Uzay kıyafetlerinde bu amaçla oksijenle basınçlandırılmış bir katman bulunur. Bu sistemde kullanılan oksijen aynı zamanda astronotların nefes almasını sağlar.
Uzay kıyafetlerinde kullanılan kasklar hem koruma görevini tam olarak yerine getirmeli hem de astronotlar için yeterli görüş imkânı sağlamalıdır. Bu amaçla kaskın vizörü astronotları Güneş’ten gelen ışınların ve yüksek hızda hareket eden parçacıkların zararlı etkilerinden korumak için polikarbonattan üretilir ve altın parçacıklarından oluşan ince bir tabakayla kaplıdır.
Astronotların bir sırt çantası gibi sırtlarına giydiği yaşam destek ünitesi astronotların uzay yürüyüşleri sırasında hayatta kalmaları için gerekli sistemlerin (solunum ve basınçlandırma için gerekli oksijen, solunum sonucu açığa çıkan karbondioksitin uzaklaştırılması, soğutma suyu, elektrik enerjisi kaynağı) çalışmasını sağlar. Uzay kıyafetlerinde astronotların ekip üyeleriyle bağlantı kurmasını sağlayan iletişim sistemleri de bulunur.
