Bir Yıldızın Doğumuna Tanıklık Etmek
James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen bu fotoğrafta, L1527 olarak isimlendirilen toz ve gaz bulutunun içinde henüz oluşum aşamasındaki bir yıldız görülüyor.
NASA, ESA, CSA ve STScI
Görüntü İşleme: J. DePasquale, A. Pagan, and A. Koekemoer (STScI)
Yıldızlar, yıldızlar arası ortamdaki toz ve gaz bulutlarının yüksek yoğunluklu kısımlarının kütle çekim etkisiyle içe çökmesi sonucu oluşmaya başlar. Yoğun toz ve gaz bulutunun merkezi kütle çekim etkisiyle etrafından madde biriktirirken, merkezin sıcaklığı yükselir. Bu sırada yıldıza benzeyen ancak merkezinde henüz hidrojenin helyuma dönüşmesini sağlayan füzyon tepkimelerinin gerçekleşmediği bir yapı oluşur. Bu yapı ön yıldız ya da ilkel yıldız olarak isimlendirilir. Ön yıldızlar sıcaklıkları yükselip merkezlerinde füzyon tepkimeleri gerçekleşmeye başladığında gerçek bir yıldıza dönüşür.
Ön yıldızlar, etraflarındaki toz ve gaz bulutu nedeniyle görünür dalga boyunda gözlenemez. Ancak kızılötesi ya da mikrodalga dalga boyunda tespit edilebilirler. L1527’nin bu fotoğrafı da James Webb Uzay Teleskobu’nun Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) tarafından çekildi.
Fotoğrafta kum saati şeklindeki bulutsunun boğum noktasında yer alan karanlık çizginin ardında L1527’nin ön yıldızı gizlenmiş durumda. Bu karanlık çizgi, ön yıldıza madde sağlayan disk şeklinde bir yapı ve boyutu Güneş sisteminden biraz daha büyük.
Yaklaşık 100.000 yaşındaki ön yıldızdan yayılan kızılötesi dalga boyundaki ışınlar, kum saati şeklindeki bulutsunun içindeki boşlukları aydınlatıyor. Bu boşluklar ise ön yıldızın kutuplarından yayılan maddenin, etrafındaki bulutsuyla etkileşmesi sonucu oluşuyor.
460 ışık yılı uzağımızdaki L1527 ön yıldızı, Güneş’in ve Güneş sisteminin oluşum aşamalarında nasıl göründüğü hakkında bilgiler sağlıyor.
Kaynaklar:
