Görünmez Yıldırımlar

Fırtına bulutlarının içinde artı ve eksi elektrik yüklerinin farklı bölgelerde toplanması sonucu oluşan yıldırımlar ani ışık parlamalarına neden olur. Son yıllarda yapılan araştırmalar fırtına bulutlarından aynı zamanda yüksek enerjili radyasyon türleri olan gama ve X-ışınları yayıldığını gösteriyor.

Evrendeki en yüksek enerjili radyasyon türü olan gama ışınlarının temel olarak süpernova patlamaları sonucu yayıldığı düşünülüyor. Süpernova patlamaları ömrünün sonuna gelen büyük kütleli yıldızların kütleçekim etkisiyle içe doğru çökmesi esnasında oluşur. Gama ışını patlamaları 10 saniyede Güneş’in bütün ömrü boyunca (yaklaşık 10 milyar yılda) yaydığından daha fazla enerji yayabilir.

NASA/Goddard Space Flight Centre

Güneş Sistemi’nin dışındaki gama ışını patlamalarını araştıran uydular, 1990’lı yılların başında Dünya’nın atmosferinden uzaya gama ışınlarının yayıldığını keşfetti. Bir milisaniyeden kısa süren bu ışımaların, fırtınalar esnasında çok yüksek hızda hareket eden elektronların havadaki moleküllerle çarpışması sonucu oluştuğu düşünülüyor. Fırtına bulutlarının üst kısımlarında oluşan güçlü elektrik alan, elektronların ışık hızına yakın hızlarda hareket etmesine imkân sağlıyor.

NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu tarafından elde edilen son veriler her gün yaklaşık 1100 yeryüzü kaynaklı gama ışını “yıldırımlarının” oluştuğunu gösteriyor. Ancak bilim insanları daha düşük irtifalarda oluşan gama ışımalarının tespit edilememe ihtimali nedeniyle bu sayının çok daha yüksek olabileceğini düşünüyor.