Hubble Uzay Teleskobu’nun Halefi: James Webb Uzay Teleskobu
2021’de uzaya fırlatılması planlanan James Webb Uzay Teleskobu, Büyük Patlama’dan Güneş Sistemi’nin oluşumuna kadar daha birçok konuda önemli bilgiler sağlayabilir.
Northrop Grumman CC BY-NC-ND 2.0
James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) Hubble Uzay Teleskobu’nun yerini alması planlanıyor. Teleskobun adını aldığı James Edwin Webb bir bilim insanı veya mühendis değildi. Ancak James E. Webb 1961-1968 yılları arasında ABD Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi’nin (NASA) yöneticiliğini yaptı. Aynı zamanda birçok profesyonel araştırmacıya uzay araştırmaları için mali destek sağlayan NASA Üniversite Programı’nın kurucusuydu.
Kızılötesi ışığı algılayacak olan James Webb Uzay Teleskobu; NASA, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada Uzay Ajansı’nın (CSA) iş birliğiyle yürütülen bir proje kapsamında üretiliyor.
Teleskobun birincil aynası 18 parçadan oluşuyor. Teleskobun kurulumu tamamlandığında bu parçalar bir araya getirilerek çapı 6,5 metre olan yekpare bir ayna halini alacak.
Birincil ayna son derece hafif ancak çok zehirli bir malzeme olan berilyum (Be) elementinden üretiliyor. Periyodik tabloda lityumun (Li) hemen ardından gelen bu element yoğunluğu düşük, hafif, dayanıklı ve erime sıcaklığı yüksek bir malzemedir. Ortam sıcaklığında çok büyük değişimler olsa bile yapısı bozulmaz. Bu nedenle berilyum havacılık ve uzay alanlarında kullanılan önemli bir malzemedir. Berilyumun bir diğer önemli özelliği X-ışınlarına karşı geçirgen olmasıdır. Bu yüzden X-ışınlarını odaklayan merceklerin yapımında berilyum kullanılır.
NASA - E. Wheatley (STScI)
Birincil aynanın sıcaklığının -220ºC’de sabit tutulması bilimsel gözlemler için hayli önemli. Beş katmanlı olarak tasarlanan, tenis kortu büyüklüğündeki ısı kalkanı teleskobu Güneş’ten gelen ısıdan ve ışınlardan koruyor.
NASA - Chris Gunn - James Webb Uzay Teleskobu’nun beş katmanlı ısı kalkanı
Uzay teleskobu üzerindeki cihazlar (toplam dört kamera ve tayfölçer) yeryüzünde tespit edilmesi son derece güç olan kızılötesi dalga boyundaki çok zayıf sinyallerin bile kaydedilmesini sağlayacak. Teleskobun üzerinde yer alacak NIRspec adı verilen cihaz ile aynı anda 100 kadar gökcismini gözlemlemek mümkün olacak.
Herhangi bir sorun yaşanmaması durumunda James Webb Uzay Teleskobu'nun 2021’de Fransız Guyana’sından uzaya fırlatılması planlanıyor. James Webb Uzay Teleskobu Büyük Patlama’dan Güneş Sistemi’nin oluşumuna kadar daha birçok konuda önemli bilgiler sağlayacak.
