“Japon Yapıştırıcı” Japon Değil ABD’li!
Kuvvetli ve hızlı etkisi nedeniyle dünyada “süper yapıştırıcı” (super glue) veya “anında yapıştırıcı” olarak piyasaya sürülen yapıştırıcılar, ülkemizde “Japon yapıştırıcı” olarak biliniyor, üstelik bir Japon buluşu olmamasına rağmen.
Kuvvetli ve hızlı etkisi nedeniyle dünyada “süper yapıştırıcı” (super glue) veya “anında yapıştırıcı” olarak piyasaya sürülen yapıştırıcılar, ülkemizde “Japon yapıştırıcı” olarak biliniyor, üstelik bir Japon buluşu olmamasına rağmen. Ülkemizde satışa sunulduğu ilk yıllarda bir pazarlama taktiği olarak ortaya çıktığı düşünülen Japon yakıştırması, zaman içinde dilimize tamamen geçerek bu yapıştırıcılara isim olmuş durumda.
Süper yapıştırıcı ilk kez ABD’li bilim insanı Dr. Harry W. Coover tarafından sentezlendi. Bu yapıştırıcılar birçok bilimsel buluşun aksine ihtiyaç üzerine yapılan araştırmalardan doğmadı. Hatta ilk keşfedildiğinde işe yaramadığı düşünülerek uzun bir süre rafta bekletildi.
II. Dünya Savaşı sırasında Eastman Kodak firmasında kimyager olarak çalışan Dr. Coover, 1942 yılında silahların dürbünlerinde ve nişangâhlarında kullanılabilecek şeffaf plastik maddeler üzerinde çalışıyordu. Araştırmalarında, yapısındaki kimyasal gruplar nedeniyle siyanoakrilat olarak bilinen organik bir madde sentezdi. Bulaştığı her yere kolayca yapışan bu madde işine yaramamıştı. Bu nedenle bu ve benzeri maddeler üzerindeki çalışmalarını rafa kaldırdı, hem de yaklaşık dokuz yıllığına. 1951 yılında Fred Joyner ile jet uçaklarında kullanılabilecek dayanıklı bir plastik malzeme üzerinde araştırmalar yapan Coover’ın aklına yıllar önce sentezlediği siyanoakrilat yapılı maddeler geldi. Havadaki nemin de etkisiyle temas ettiği her şeye yapışan bu madde maalesef bu iş için de uygun değildi. Ancak Coover, sentezlediği maddeyi bu defa bir kenara atmak yerine onun kuvvetli bir yapıştırıcı olarak kullanılabileceğini fark etti ve patentini aldı. Böylece siyanoakrilat yapıştırıcılar 1958 yılında ticari ürün olarak raflarda yer almaya başladı.
Bir anda yaygınlaşan bu yapıştırıcıların benzerleri farklı firmalar tarafından üretildi ve piyasadaki Japon yapıştırıcıların sayısı arttı. Bir radyo kanalı piyasadaki süper yapıştırıcılar için bir yarışma düzenlendi. Yarışmada, ucunda bir otomobilin asılı olduğu vinç askısı bu yapıştırıcılar yardımıyla vince tutturulacak ve otomobil havaya kaldırılacaktı. Super Glue markalı yapıştırıcı en başarılı performansı gösterdi. Az bir miktar yapıştırıcı kullanılarak yaklaşık 2 ton ağırlığındaki araç kısa sürede havaya kaldırıldı ve bir süre havada asılı kaldı. Bu yarışmadan sonra kazanan şirketin ürettiği süper yapıştırıcıların ambalajlarında havada asılı duran otomobil resmi kullanılmaya başlandı.
Çözücü içermeyen ve çabuk kuruyan siyanoakrilat yapıştırıcılar hem pratik hem ekonomik olduğu için yaygın olarak kullanılıyor. Bu yapıştırıcılarla plastik, cam, seramik, metal, ahşap, deri, kauçuk gibi farklı yüzeyleri kısa sürede kuvvetli ve düzgün bir şekilde yapıştırmak mümkün. Ancak yapıştırılan yüzeyler polar çözücülere (su, aseton vb.) veya yüksek ısıya maruz kaldıklarında kolayca ayrılabiliyor.
Kaynaklar:
