Kuşlar Nasıl Uçar?
Kuşlar sahip oldukları eşsiz fiziksel özellikleriyle uçma yeteneğine sahip canlılardır. Peki kuşlar nasıl uçar?
pchoui/iStock
Kuşlar da tıpkı uçaklar gibi havada uçarken aerodinamik kurallardan faydalanır. Aerodinamik kurallar dört temel kuvvetten oluşur. Bunlar itme, taşıma, sürüklenme ve ağırlık kuvvetleridir.
Kuşlar bütün vücutlarını saran hafif, pürüzsüz, sık ve geriye doğru yönlendirilmiş tüylere sahiptir. Ayrıca uzun tüylü kanatları ve yelpaze şeklinde kısa kuyrukları vardır. Bu aerodinamik özellikler sayesinde kuşlar, havanın oluşturduğu sürtünme kuvvetini azaltabilir. Uçuş kaslarını gövdeye bağlayan göğüs kemikleri (Sternum olarak da bilinir.) uçamayan omurgalı canlılara göre hayli geniştir. Bu sayede kuşlar kanatlarını güçlü bir şekilde çırparak itme kuvveti oluşturur.
Kuşların uçmasını sağlayan diğer bir özellik hafif olmalarıdır. Kuşların kemikleri ince ve boşluklu yapıdadır. Ayrıca uçamayan omurgalı canlılardaki hayli ağır olan çene kemiği ve dişler yerine gagaları vardır. Kuşlar bu özelikleri sayesinde ağırlıklarını azaltabilir.
İnsan kemiği yapısı (sol) ve kuş kemiği yapısı (sağ)
Kuşlar uçarken havanın oluşturduğu sürtünme kuvvetini kanat çırptıklarında oluşan itme kuvvetiyle dengeler. Ağırlık kuvveti ise taşıma kuvvetiyle dengelenir. Taşıma kuvveti havanın kuşların kanatlarının üst tarafından alt tarafına göre daha hızlı geçmesi sonucu oluşan basınç farkıyla ortaya çıkar.
Kuşların kanatlarının üst tarafının ön ve arka kısmındaki mesafe, kanatlarının alt tarafının ön ve arka kısmındaki mesafeden daha fazladır. Bu nedenle aynı miktardaki hava, kanadın üst kısmından geçerken daha hızlı hareket eder ve düşük basınç oluşturur. Kanadın alt kısmından geçerken ise daha yavaş hareket eder ve daha yüksek basınç oluşturur. Bu duruma Bernoulli ilkesi denir. Uçaklar da aynı prensiple havada hareket eder.
Sally Bensusen/Science Photo Library
Peki, Tüm Kuşlar Uçabilir mi?
paulafrench/iStock
Hayır. Örneğin deve kuşu ve penguen gibi canlılar kuşlar sınıfında yer almalarına rağmen uçamaz. Bu kuşların kanatları vücut büyüklüklerine göre daha kısadır. Bu özellikleri uçmalarını güçleştirse de bu kuşların uçamamalarının en önemli sebebi, uçan kuşlardaki gibi uçuş kaslarını göğüs kemiklerine bağlayan omurgalarının olmaması ya da çok küçük olmasıdır. Bu yüzden bu kuşlar kanatlarını güçlü bir şekilde çırparak havada ağırlıklarını dengelemeleri için yeterli itme kuvveti oluşturmaz.
Kaynaklar:
