Mars’ta Üç Göl Keşfedildi

Yaklaşık iki yıl önce Mars’ın güney kutbu civarındaki buz tabakasının altında gömülü bir göl olduğu iddia edilmişti. Bir grup gök bilimci yakın zamanlarda yayımladıkları bir makalede bu gölün varlığını doğruladıklarını, ayrıca aynı bölgede üç göl daha keşfettiklerini açıkladılar.

Mars’taki atmosfer basıncı Dünya’dakine kıyasla çok düşüktür. Öyle ki bu kadar düşük basınç altında suyun sıvı hâlde kalması imkânsızdır. Ancak Mars’ın yüzeyinin altındaki koşullar suyun sıvı hâlde bulunmasına izin verebilir.

Hem iki yıl önce hem de yakın zamanlarda yapılan keşifler, Mars’ın etrafında dolanan Avrupa Uzay Ajansına (ESA) ait Mars Express Uydusu’ndaki radar cihazının topladığı verilerin analizine dayanıyor. Araştırmacılar uydudan gezegene gönderilen radar sinyallerinin geri yansıma biçimine bakarak gezegenin yüzeyi ve yüzeyinin altındaki yapılar hakkında çıkarım yapıyorlar.

Bir sıvının içine katı maddeler karıştırıldığında donma sıcaklığı düşer. Örneğin tuzlu suyun donma noktası saf suyunkinden daha düşüktür. Mars’taki koşullar göz önüne alındığında keşfedilen göllerin de aşırı derecede tuzlu olması gerektiği tahmin ediliyor.

Bugüne kadar tespit edilen dört gölün yaklaşık 75.000 kilometrekarelik bir alana yayıldığı söyleniyor. İki yıl önce keşfedilen büyük gölün çapı yaklaşık 30 kilometre. Yeni keşfedilen göllerin her biriyse yaklaşık birkaç kilometre genişliğinde.

Mars’ın uzak geçmişte sulak bir gezegen olduğu hatta üzerinde canlıların yaşadığı tahmin ediliyor. Eğer keşfedilen göller bu dönemden kalmaysa içlerinde hâlâ canlılar yaşıyor olabilir. Ancak göllerin tuzluluk oranları göz önüne alındığında bu durum pek olası görünmüyor. Çünkü bilimsel çalışmalar, tuzluluk oranı deniz suyununkinin yirmi katına çıktığında sıvı suyun yaşama elverişsiz hâle geldiğini gösteriyor.

İki yıl önce açıklanan keşif, bilimsel çevrelerde kuşkuyla karşılanmıştı. Yeni yapılan çalışma, bu kuşkuları bir derece azaltsa da tamamen ortadan kaldırmadı. Bölgede bir gölün varlığını devam ettirmesini sağlayacak miktarda ısı akışı olmadığını düşünen araştırmacılar var. Çin tarafından Tianwen-1 Görevi kapsamında uzaya gönderilen bir uydu Şubat 2021’de Kızıl Gezegen’in etrafında yörüngeye girecek ve Mars’ın üzerine bir araç indirecek. Aracın üzerindeki bilimsel cihazların yapacağı yeni ölçümlerin konu hakkında daha net fikir vermesi bekleniyor.

Araştırma ile ilgili detaylı bilgiye Dr. S. E. Lauro ve arkadaşlarının Nature Astronomy’de yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.