Mayıs Ayında Gökyüzünde Neler Oluyor?
Gökbilime biraz da olsa ilgi duyuyorsanız sizin de gökyüzünde ilk bakışta fark ettiğiniz yıldızların oluşturduğu şekiller vardır. Gözlem yaptıkça gökyüzündeki daha fazla şekil ve bu şekilleri oluşturan gökcisimleri hakkında bilgi sahibi olursunuz.
İlkbaharda Gökyüzü
Gökbilime biraz da olsa ilgi duyuyorsanız sizin de gökyüzünde ilk bakışta fark ettiğiniz yıldızların oluşturduğu şekiller vardır. Gözlem yaptıkça gökyüzündeki daha fazla şekil ve bu şekilleri oluşturan gökcisimleri hakkında bilgi sahibi olursunuz. Bu nedenle takımyıldızlar gökyüzünü tanımanın en işlevsel araçlarındandır. Takımyıldızlar gökyüzünde çıplak gözle fark edilebilen yıldızların oluşturduğu özgün şekilli yıldız topluluklarıdır.
Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü ve Güneş etrafındaki yörünge hareketi nedeniyle gökyüzünde gördüğümüz takımyıldızlar gece boyunca ve mevsimden mevsime değişir.
Günlerin uzayıp havanın ısınmaya başladığı ilkbahar aylarında Çoban, Aslan ve Başak takımyıldızlarının en parlak yıldızlarının oluşturduğu üçgen şeklini kolayca fark edebilirsiniz.
İlk olarak gökyüzünde Büyük Ayı Takımyıldızı’nın kepçesinin sapını bularak işe başlayabilirsiniz. Sapın ucunu bir yay çizerek takip ettiğinizde Çoban Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı olan Arkturus’a ulaşacaksınız. Arkturus’un güneyindeki Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika ve onun batısındaki Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus Bahar Üçgeni’ni oluşturuyor. Bahar aylarında gökyüzündeki en parlak yıldızlardan üçünün oluşturduğu bu şekli mayıs ayında siz de görebilirsiniz.
Ay yörünge hareketi sırasında 6 Mayıs’ta Dünya’ya en uzak yani yeröte, 17 Mayıs’ta ise en yakın yani yerberi konumunda olacak. Bu konumlardayken Ay ve Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 404.455 km ve 363.885 km.
Mayıs ayında gezegenleri gökyüzünde bulmak için Ay’a yakın oldukları zamanlarda gözlem yapabilirsiniz.
Ay, 4 Mayıs’ta Satürn’le yakın görünümde. Bu tarihte sondördün evresine yaklaşan Ay ve Satürn Güneş’in doğuşundan önce güney ufkunun üzerinde en yüksek noktaya ulaşacak. Satürn’ü Ay’ın sol tarafında, Yay Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz.
6 Mayıs’ta ise Ay ve Mars gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Ay ve Mars gece yarısından yaklaşık bir saat sonra güneydoğu ufkunun üzerinden doğacak ve Güneş’in doğuşundan kısa süre önce güney ufkunun üzerinde en yüksek noktaya ulaşacak.
17 Mayıs’ta Ay ve Venüs yakın görünümde. Yeniay evresinden iki gün önce ayrılan Ay’ı ve Venüs’ü Güneş’in batışından kısa süre sonra batı ufkunun üzerinde birlikte gözlemleyebilirsiniz.
Ay ve Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus, 21 Mayıs akşamı güneybatı ufkunun üzerinde birbirine yakın görünecek.
Ay 27 Mayıs’ta Jüpiter’le yakın görünümde. Gece yarısına yakın saatlerde güney ufkunun üzerinde en yüksek noktaya ulaşacak Ay ve Jüpiter Aslan Takımyıldızı’nda olacak.
Merkür mayıs ayında Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde. Ancak ay boyunca giderek Güneş’e yaklaşan Merkür’ü gözlemlemek neredeyse mümkün olmayacak.
Venüs mayıs ayı boyunca Güneş’in batışından sonra gökyüzünde olacak. Ayın ilerleyen günlerinde ufkun üzerinde giderek yükselen Venüs’ün gözlem süresi uzuyor. Venüs 3 Mayıs’ta Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran ile yakın görünümde.
Mars mayıs ayında gece yarısından kısa süre sonra güneydoğu ufkunun üzerinde ortaya çıkacak ve gün doğumuna kadar gözlemlenebilecek. Temmuz ayının sonunda karşı konuma gelecek olan Mars’ın Dünya ile arasındaki mesafe giderek azaldığından parlaklığı artıyor. Mayıs ayının ilk günlerinde Yay Takımyıldızı’nda olan Mars ayın ilerleyen günlerinde Oğlak Takımyıldızı’na doğru hareket ediyor.
Jüpiter mayıs ayı boyunca tüm gece gözlemlenebilecek. Jüpiter Güneş’in batışından kısa süre sonra doğu-güneydoğu ufkunun üzerinden doğacak, gece yarısına yakın saatlerde ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşacak ve Güneş’in doğuşundan kısa süre önce batı-güneybatı ufkundan batacak.
Jüpiter 9 Mayıs’ta karşı konumda olacak. Bu konumdayken Güneş, Dünya ve Jüpiter aynı hizadadır ve Dünya, Güneş ile Jüpiter arasında bulunur. Karşı konumda olduğu zamanlar, Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter’i gözlemlemek için en uygun dönemlerdir. Siz de mayıs ayında bir dürbün yardımıyla Jüpiter’in atmosferindeki Büyük Kırmızı Leke’yi ve Jüpiter’in en büyük dört uydusu Io, Europa, Ganymede ve Callisto’yu gözlemleyebilirsiniz.
Satürn mayıs ayı boyunca gece yarısına yakın saatlerde güneydoğu ufkunun üzerinden doğacak ve gün ışığında kaybolmadan önce gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşacak.
1 Mayıs saat 23.00, 15 Mayıs saat 22.00 ve 30 Mayıs saat 21.00’de gökyüzünün genel görünümü
Veriler TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nden alınmıştır.
