Parker Güneş Sondası Güneş’e “Dokundu”

NASA’ya ait Parker Güneş Sondası; 12 Ağustos 2018’de uzaya fırlatılmış, 29 Ekim 2018’deyse Güneş’e en fazla yaklaşan insan yapımı nesne unvanını ele geçirmişti. Aşırı yüksek sıcaklıklara dayanıklı olarak tasarlanan sonda, planlandığı gibi üç yıldır Güneş’in etrafında dolanmaya devam ediyor ve bu sırada Venüs’ün kütle çekiminin de yardımıyla Güneş’e giderek yaklaşıyor. Son turu sırasında Güneş’e en yakın mesafedeyken sondanın Güneş’e olan uzaklığı 8,5 milyon kilometreydi. Gelecekte sonda, toplam yedi yıl sürmesi planlanan görevini tamamlamadan önce, iki kez daha Venüs’ün yakından geçecek ve böylece Güneş’e daha da yaklaşacak.

Güneş’in sınırını tanımlamak için “Alfvén kritik yüzeyi” kullanılır. Bu hayali, değişken yüzeyin iç kısmında Güneş’in manyetik alanı ve kütle çekimi, parçacıkları Güneş’e bağlamaya yetecek kadar büyüktür. Alfvén kritik yüzeyinin dışına çıkmayı başaran parçacıklarsa bir daha geri dönmemek üzere Güneş’ten ayrılır. Güneş’ten yayılan bu parçacıklar güneş rüzgârı olarak adlandırılır. Geçmişte yapılan çalışmalar, Alfvén kritik yüzeyinin (Güneş’in korona olarak adlandırılan dış atmosferinin sınırının) Güneş’in merkezine olan uzaklığının, Güneş’in çapının 10 ila 20 katı (6,9-13,8 milyon kilometre arası) olduğunu gösteriyordu. 

Parker Güneş Sondası’nın topladığı verileri analiz eden bir grup araştırmacı, Physical Review Letters’ta yayımladıkları bir makalede sondanın 18 Nisan’da Güneş’in görünür yüzeyine 13 milyon kilometre mesafedeyken üç kez Alfvén kritik yüzeyinin içine girip çıktığını açıkladı. Böylece ilk kez bir insan yapımı nesne Güneş’in dış atmosferinin içine girmiş, bir anlamda Güneş’e “dokunmuş” oldu.

Daha önceleri Güneş’in dış atmosferi hakkında bilinenler, uzaktan yapılan gözlemlere ve kuramsal tahminlere dayanıyordu. Parker Güneş Sondası, üzerindeki bilimsel cihazlarla, ilk kez Güneş’in dış atmosferindeki koşulları doğrudan ölçmüş oldu.