Satranç - Haziran 2024

Sevgili gençler,

İlk olarak geçen ay sorduğumuz problemin çözümünü verelim:

Donald Mackay

The London Observer, 1920

Pozisyonu incelediğimizde c8’deki siyah filin yapacağı herhangi bir hamleye karşılık beyazın Vxd7 ile hemen mat edebileceğini görüyoruz. Siyah şahın bir kaçış karesi (d8) olduğu da dikkatimizi çekiyor, bu önemli. Ama eğer oraya giderse beyaz hemen Fb6 ile mat eder. Yani iki hazır matımız var: 1…F~ 2. Vxd7# ve 1…Şd8 2. Fb6#.

Diğer yandan siyah vezirin h7’deki kale tarafından açmaza alınmış olduğunu ama yedinci yatay üzerinde bir hareket serbestisi olduğunu da görüyoruz. Bu kısmi serbestlik çok önemli; anahtar hamleyi seçerken bunu göz önünde bulundurmamız gerekecek.

Şimdi çözüme geçebiliriz:

1. Ke3! (Zugzwang)

1. 1…F~ 2. Vxd7#;
2. 1…Şd8 2. Fb6#;
3. 1…V~ 2. Kc3#;
4. 1…Vg7+ 2. Kc3#.

Bazı okurlarımız 1. Ke4 hamlesini önermiş. Oysa siyah vezir a1-h8 hattının açılmasını fırsat bilerek ve yukarıda sözünü ettiğimiz kısmi hareket serbestliğini kullanarak 1…Vg7+ oynar (yani a1’deki şaha şah çeker) ve beyaz mat edemez.Oysaki doğru anahtar hamle olan 1. Ke3’ten sonra beyaz 1…Vg7+ hamlesine 2. Kc3# ile cevap verebiliyor. Burada kale hem kendi şahını koruyor hem de rakip şahı mat ediyor.

Dikkat ederseniz bu problemde hiç piyon yok. Böyle problemlere “aristokrat” deniyor. Alıştırma problemimiz de bir “aristokrat”:

Frederic Bonner Feast

British Chess Magazine, 1918

Beyaz oynar ve iki hamlede mat eder.

Önce kendiniz çözmeye çalışın, başaramazsanız çözümü görmek için buraya tıklayın.

Satranç köşesinde Mayıs 2024 problemini doğru çözen 5 kişi TÜBİTAK popüler bilim kitabı kazandı. Hediye kazanan okurlarımızın isimleri aşağıdaki listede koyu renk ile belirtildi.

• Melih Karabıyık
• Simge Meriç
• Atakan Erdem
• M.Fatih Erdoğan
• Yunus Emre Kavak
• Süreyya Delikan
• Oğuz Altuğ
• Özgür Salkın
• Ege Özer
• Serkan Kulak
• Mehmet Ünlü
• Burak Metehan Demiryürek
• Mehmet Barkın Dincer
• Berk Dincer
• Artuğ Eren Coşkun
• Sude Dışkaya
• Mümtaz Ulaş Keskin
• Kadir Özçoban
• Raziye Kökdaş

Sıra geldi ayın ödüllü sorusuna:

Beyaz oynar ve iki hamlede mat eder.

Unutmayın: Satranç köşesinde ayın problemini doğru çözenler arasından kura ile belirlenecek 5 kişiye TÜBİTAK popüler bilim kitaplarından hediye ediyoruz. Kolay gelsin.

Çözümünüzü göndermek için tıklayın.

Yazar Hakkında:

Prof. Dr. Kıvanç Çefle, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi öğretim üyesidir. Boş zamanlarında satranç problemleri kurmaktadır. Bunlardan bazıları önemli uluslararası problem dergilerinde yayımlanmıştır.