Satranç – Mayıs 2021

Beyaz oynar, üç hamlede mat eder.

Çözüm:

1. Va8!

“Ters köşeye yatıran” türden bir anahtar hamle! Vezirin siyah şahın yakınlarında kalmasını beklemez miyiz? Problemciler işte bunun gibi şaşırtıcı ve paradoksal hamleleri çok severler. Bu uzak köşede beyazın hedefi ne? Tehdit 2. Va6 ve 3. Vd3 mat; eğer 2…Şe4 oynarsa o zaman da 3. Ve6 mat (model mat). Şimdi başlıca iki varyant var:

1. 1…Ae∼ 2. Ve8+ Ae7 3. Vxe7 mat (model mat);
2. 1…Şxe2 2. Ve4+ Şd1 3. Af2 mat (model mat); 2…Şf1 3. Ad2 mat (model mat)

“b” varyantındaki mat pozisyonlarının benzerliği dikkatinizi çekmiştir. Hatta bunların birbirinin “ayna simetrisi” olduğu söylenebilir. Bunun gibi görsel olarak birbirinin aynı olan ama taşların farklı şekilde gruplanmasıyla ortaya çıkan matlara “eko” matlar denir. Eko matlar buradakine benzer şekilde ayna simetrisi veya öteleme simetrisi gösterebilir. Aşağıda öteleme simetrisi gösteren iki mat pozisyonu göreceksiniz:

Birinci diyagramdaki mat pozisyonunun aynısını ikinci diyagramda bir sıra yukarıya ötelenmiş olarak görüyoruz. İşte bunlar da eko matlar oluyor.

“Model mat” deyimi, tahtadaki bütün rütbeli beyaz taşların mat pozisyonunda görev aldığı ve siyah şahın etrafındaki karelerin birden fazla taş tarafından kontrol edilmediği matları ifade eder. “Model mat” hakkında daha fazla bilgi için Nisan 2019 yazımıza bakabilirsiniz.

Problemimizin kurgucusuna gelince... İngiliz Godfrey Heathcote (1870-1952) 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarının en yetenekli kurgucularından biri olarak kabul ediliyor. Hatta “yetenek” sözü biraz zayıf kalabilir, birçok otoriteye göre o bir “deha” idi. Özellikle model matları stratejik ögelerle birleştirmekte ustaydı. Bu ayki yazımızın örnek problemi yine ona ait:

Önce kendiniz çözmeye çalışın, çözemezseniz buraya tıklayın.

Satranç köşesinde Nisan 2021 problemini doğru çözen 5 kişi TÜBİTAK popüler bilim kitaplarından hediye kazandı. Hediye kazanan okurlarımızın isimleri aşağıdaki listede koyu renk ile belirtildi.

• Emin Aslan
• Barış Koyuncu
• Mümtaz Ulaş Keskin
• Mustafa Doğmaz
• Atakan Burak Akkahve
• Enes Sağlam
• Emre Karabıyık
• Atakan Erdem
• Yunus Emre Ergün
• Mert İbrahim İşlerel
• Onur Şafakgül
• Arafat Haykır
• Yunus Emre Kandemir
• Melisa Özkan
• Efe Özbaşaran
• Ege Burak Seyitoğlu
• Emre Akharman

Sıra geldi sizin çözeceğiniz probleme yani ayın problemine:

Ferdinand Möller, 1893

Beyaz oynar, üç hamlede mat eder.

Unutmayın: Satranç köşesinde ayın problemini doğru çözenler arasından kura ile belirlenecek 5 kişiye TÜBİTAK popüler bilim kitaplarından hediye ediyoruz. Kolay gelsin.

Bir ay sonra görüşmek üzere...

Çözümünüzü göndermek için tıklayın.