Satranç - Mayıs 2023

Sevgili gençler,

İlk olarak geçen ay sorduğumuz problemin çözümünü verelim:

Otto Wurzburg

Westen und Deheim, 1913

Beyaz oynar, üç hamlede mat eder.

Çözüm:

1. Kh4!

a) 1…d5 2. Şg4! Şxd4 3. Şf5#;

b) 1…Şd5 2. Vd3 Şc5 ve 3. Vb5# (2…Şe5 3. Vf5#).

Bu problemde “a” varyantında “Hint temasını” görüyoruz. Bu temayı şöyle tarif edebiliriz: Beyaz bir taş, önce “kritik” bir karenin diğer tarafına geçer. Daha sonra, ikinci bir beyaz taş bu kritik kareye gelerek ilk hamleyi yapmış olan taşı gizler. Burada amaç, siyahın pat durumuna düşmesini önlemektir. Örneğimizde, “a” varyantında kale kritik g4 karesinin ötesine yani h4 karesine geliyor. Siyah, 1…d5 ile pat durumu oluşturmayı amaçlıyor. Beyaz şah kritik kareye yani g4 karesine gelerek (2. Şg4!) bu planı engelliyor ve siyahı zugzwang’a düşürüyor. Başka hamlesi olmayan siyah, mecburen 2…Şxd4 oynuyor ve beyaz 3. Şf5 hamlesiyle mat ediyor.

Hint temasının ilginç bir hikâyesi var. 1845 yılında, İngiltere’de yayımlanmakta olan The Chess Player’s Chronicle dergisinin editörü ve dönemin en kuvvetli oyuncusu olan Howard Staunton, Hindistan’dan bir mektup alır. Mektubu yazan kişi Hindistan’da hiç kimsenin çözemediğini iddia ettiği bir problem göndermiştir. Staunton, mektubun sahibinin ismini gizleyerek problemi “Hint Problemi” adıyla 1845 yılında dergisinde yayımlar. O zamana kadar hiç bilinmeyen Hint temasının ilk örneği olan bu problem popüler hâle gelir ve hatta problem sanatında çığır açıcı bir etki oluşturur. Hint teması hakkında daha fazla bilgi almak için okurlarımız Bilim ve Teknik dergisinin Temmuz 2022 sayısında çıkan “Tarihi Değiştiren Problem” başlıklı yazıyı inceleyebilirler.

Ayın alıştırma problemi olarak sizlere Hint temalı bir başka problem sunuyoruz:

Walter Henneberger

St. Petersburger Zeitung, 1907

Beyaz oynar ve üç hamlede mat eder.

Önce kendiniz çözmeye çalışın, başaramazsanız çözümü görmek için buraya tıklayın.

 

Satranç köşesinde Nisan 2023 problemini doğru çözen 5 kişi TÜBİTAK popüler bilim kitabı kazandı. Hediye kazanan okurlarımızın isimleri aşağıdaki listede koyu renk ile belirtildi.

 

• Atakan Erdem
• Atakan Burak Akkahve
• Funda Kartaloğlu
• Berat Ertem
• Engin Sandıkçı
• Mümtaz Ulaş Keskin
• Yusuf Türker Kılıç
• Kaan Emir Uçar
• Muharrem Ünal
• Kerem Özkan
• Ayşe Doğa Ören
• Yağız Efe Uzun
• Sinan Üst
• Emre Karakebap
• Efe Baki
• Ali Büyükbaş
• Can Aydın
• Emin Koruk
• Emirhan Uçan
• Uras Yalçın
• M. Fatih Erdoğan
• Doruk Onay
• Ahmet Şahan
• Yusuf Açıkyörük
• Şeyda Açıkyörük
• Zeynep Gedik
• Şule Açıkyörük
• Hüseyin Açıkyörük
• Ömer Özdenkaya
• Yunus Özen
• Mustafa Kaynak
• Ece Kübra Karaoğlan
• Ali Ümit Karaca
• Burak Özkan

 

Sıra geldi ayın ödüllü sorusuna:

Beyaz oynar ve iki hamlede mat eder.

Unutmayın: Satranç köşesinde ayın problemini doğru çözenler arasından kura ile belirlenecek 5 kişiye TÜBİTAK popüler bilim kitabı hediye ediyoruz. Kolay gelsin.

Bir ay sonra görüşmek üzere...

Çözümünüzü göndermek için tıklayın.

 

Yazar Hakkında:

Prof. Dr. Kıvanç Çefle, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi öğretim üyesidir. Boş zamanlarında satranç problemleri kurmaktadır. Bunlardan bazıları önemli uluslararası problem dergilerinde yayımlanmıştır.

kcefle@gmail.com