Güneş Enerjisini Farklı Enerji Türlerine Dönüştüren Düzenek Yapalım

Bilmekte Fayda Var!

Güneş Enerjisi Ne İşe Yarar?

Güneş enerjisi; rüzgârların oluşması, suyun hareketi, bitkilerin büyümesi gibi birçok olayın gerçekleşmesinde önemli rol oynar. Ülkemizin coğrafi konumu güneş enerjisinden yararlanmak için oldukça elverişlidir.

Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş enerjisinin farklı enerji türlerine dönüştüğünü gözlemleyebileceğimiz bir düzenek tasarlıyoruz.

Nelere İhtiyacımız Var?

• 2 adet 9 cm x 17 cm boyutlarında plastik altlık
• 1 adet 5 V'luk, 60 mm x 110 mm boyutlarında güneş gözesi
• 8 adet plastik tekerlek (3,5 cm çapında)
• 1 adet mini DC motor (güneş enerjisi ile çalışan)
• 2 adet plastik kasnak (0,5 cm ve 1,5 cm çapında)
• 4 metal mil (11 cm uzunluğunda)
• 2 adet kancalı vida (3 cm uzunluğunda)
• 2 adet 2 cm x 2 cm x 2 cm boyutlarında ahşap küp
• 4 adet oyuncak plastik koltuk
• 1 adet oyuncak insan modeli
• 1 adet paket lastiği
• 1 adet plastik kablo bağı (plastik kelepçe)
• Tornavida
• Kalem
• Cetvel
• Çift taraflı bant
• Makas

 

Ne Yapıyoruz?

1. Etkinliğimize güneş gözesi ve DC motoru plastik altlığa sabitleyip aralarındaki bağlantıları yaparak başlıyoruz.

. Cetvel ve tornavida yardımı ile plastik atlık üzerinde plastik kablo bağının geçebileceği genişlikte iki delik açalım.

. İletken kabloları kullanarak güneş gözesi ile DC motor arasındaki bağlantıları yapalım. Güneş gözesinin (+) kutbuna bağlı kırmızı kabloyu DC motorun (+) kutbuna, güneş gözesinin (-) kutbuna bağlı siyah kabloyu DC motorun (-) kutbuna bağlayalım.

. Güneş gözesi ve DC motoru, görsellerdeki gibi, plastik kablo bağı ve çift taraflı bant kullanarak plastik atlığa sabitleyelim.

 

2. Bu aşamada, DC motordaki hareketi tekerleklere iletecek mekanizmayı yapıyoruz.

. 0,5 cm çapındaki küçük kasnağı DC motorun miline, 1,5 cm çapındaki büyük kasnağı ise 11 cm uzunluğundaki metal mile takalım.

 

3. Tekerlekleri metal millere takıp milleri plastik altlığa sabitleyelim.

 

4. Paket lastiğini, görseldeki gibi, kasnaklara takalım. Kancalı vidayı plastik altlığa sabitleyelim. Vagonlu güneş arabamızın kaptanını da plastik altlığın ön tarafına yerleştirelim.

 

5. Şimdi düzeneğimizin vagon bölümünü tasarlıyoruz.

. Tekerlekleri metal millere takıp milleri plastik altlığa sabitleyelim.

. Çift taraflı bant kullanarak ahşap küpleri ve mini plastik koltukları plastik altlığa sabitleyelim. Vagonlar arasındaki bağlantının sağlanması için kancalı vidayı da altlığa sabitleyerek tasarımımızı tamamlayalım.

 

Artık vagonlu güneş arabamız güneş enerjisi ile çalışmaya hazır.

 

 

Ne Oldu?

Güneş gözeleri ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren cihazlardır. Güneş ışığındaki fotonlar göze içerisindeki yarı iletken malzemeler tarafından soğurulur. Fotonlar tarafından uyarılan elektronların hareketiyle bir elektrik akımı oluşur. Oluşan elektrik akımı iletken kablolar ile DC motora iletilir. DC motor elektrik enerjisini hareket enerjisine (kinetik enerjiye) dönüştürür. Motor miline bağlı olan kasnak, hareketi, tekerleklere takılı olan kasnağa iletir ve tekerleklerin dönmesini sağlar. Güneş ışınları güneş gözesinin üzerine düştüğü sürece vagonlu güneş arabamız yol alır. Güneş gözeleri tarafından üretilen elektrik akımı doğru akımdır.

Sizce kasnakların çapını veya yerlerini değiştirdiğimizde vagonlu güneş arabamızın sürati değişir mi? Haydi deneyelim!

 

Kaynaklar:

• Komisyon, 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2012.
• https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/gunes-gozeleri-nasil-calisir