Mantar Bulutları Sadece Nükleer Patlamalardan Sonra mı Oluşur?

Atom bombası ve hidrojen bombası gibi nükleer patlamalardan sonra gökyüzünde mantar şeklinde oluşan devasa bulutları biliriz. Ancak mantar bulutları sadece nükleer patlamalardan sonra değil, güçlü kimyasal patlamalardan sonra da oluşabilir. Örneğin yakın zamanda Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta, şehrin limanındaki bir depodaki amonyum nitratın patlamasından sonra oluşan mantar şeklindeki bulut kameralar tarafından kaydedilmişti. Peki, mantar bulutları nasıl oluşur?

Güçlü patlamalar sonucu açığa çıkan enerji, havadaki gazların aşırı derecede ısınmasına neden olur. Oluşan bu sıcak hava balonu ateş topu olarak isimlendirilebilir. Patlama sonucu ısınan hava genleşir ve yukarı doğru hareket etmeye başlar. Bu, mantar bulutunun gövde kısmını oluşturur.

Mantar bulutunun en sıcak bölümü merkezidir. Bulutu oluşturan sıcak gazların yoğunluğu, çevresindeki soğuk gazların yoğunluğundan düşüktür. Bu durum bir konveksiyon hareketinin oluşmasına neden olur. Yani mantar bulutunun içindeki sıcak gazlar girdap gibi dönerek hareket etmeye başlar.

Wikimedia Commons

Belirli bir yükseklikte bulutun sıcaklığı ile çevresindeki havanın sıcaklığı eşitlenir. Bu durum ise bulutun üst kısmının düzleşmesine neden olur. Bulutun yanlara doğru hareket etmesi, üst kısmının mantar şapkası gibi görünmesine neden olur.

Kaynaklar:

• https://www.scientificamerican.com/article/what-are-the-processes-th/
• https://interestingengineering.com/what-creates-the-mushroom-cloud-when-an-atomic-bomb-blows-up