Kız Çocukların Eğitimlerine Devam Edememe Nedenleri

Yapılan araştırmalar Batman’da kızların çoğunlukla eğitim hayatlarına devam edemediklerini gösteriyor. Batman Petrol Lisesi öğrencileri projelerinde kızların okula gönderilmeme nedenlerini belirlemeyi amaçlıyor ve özellikle kız çocukların ilköğretimden sonra okul hayatlarına devam etmelerine yardımcı olabilecek çözüm önerileri getiriyor.

Giriş

‘’Eğitimin amacı, insanı, hem kendisi, hem de toplumu için değer yaratacak düzeye getirmek olmalıdır.’’

(Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu)

Eğer insanları öncelikle kendisi için değer yaratacak konuma getirirsek, zaten ailesi, bölgesi ve toplumu için değer yaratan kişiler olurlar.

Batman gelenek ve törelerin toplumsal yapıya büyük etkisi olduğu bir sisteme sahip. Geleneksel toplumlarda çeşitli nedenlerle genellikle kız çocuklara erkek çocuklara oranla daha az önem veriliyor. Bu nedenle eğitim özellikle kız çocuklar için hayli önemi.

Batman’da eğitim seviyesinin görece düşük olması, kız çocukların eğitim hayatlarına devam etme konusunda yaşadıkları zorluklar, evliliklerde resmi nikâhın çoğunlukla tercih edilmemesi gibi nedenler kadınların karşı karşıya olduğu sorunlar arasında.

Son yıllarda ülkemizde okul yaşındaki çocukların okula gitme yani okullaşma oranı artıyor. Batman’da da gerçekleşen bu artış kız çocukların okullaşma oranına da yansıyor. 2008 yılında Batman’da kız çocukların okullaşma oranı %29 iken 2010 yılında bu oran %38’e yükseldi.

Bölgemizdeki çevre illerde de görülen okul çağındaki kız çocukların okula gönderilmemeleri sorunun çözümü için geliştirilen projelerin (örneğin 8 yıllık eğitimin zorunlu hale gelmesi, “Haydi Kızlar Okula”) olumlu etkilerinin olduğu görülüyor. İlköğretim yaşındaki kız çocukların eğitim hayatlarına başlamalarında olumlu katkıları olan bu örneklerden farklı olarak bu projedeki amacımız kızların ortaöğretime ve yükseköğretime devam etme oranlarını arttırmak.

2010-2011 eğitim öğretim yılının başında Batman Petrol Lisesi’nden öğretmenlerimiz ortaöğretime kayıt yaptırmayan kız çocukları tespit etti ve aileleriyle görüştü. Böylece okula kayıt yaptırmayan 114 kız öğrencinin 54’ünün eğitim hayatlarına devam etmelerine yardımcı oldular. Benzer şekilde biz de kız çocukların ilköğretimden sonra okula devam etme oranını artırmaya yardımcı olabilecek bir proje geliştirmeyi amaçlıyoruz.

Amacı

Yapılan araştırmalar Batman’da çoğunlukla erkeklere kızlara göre ayrımcılık yapıldığını, kızların ev işlerine yardımcı olmalarının beklendiğini, erken yaşta evlendirildiklerini, bu nedenle eğitim hayatlarına devam edemediklerini gösteriyor. Bu projede kızların okula gönderilmeme nedenlerini belirlemeyi ve özellikle kız çocukların ilköğretimden sonra okul hayatlarına devam etmelerine yardımcı olabilecek çözümler bulmayı amaçlıyoruz.

Yöntem

Batman’nın özellikle ekonomik olarak zor durumda olan ailelerinin yaşadığı mahallerde kız çocukların okullaşma oranı diğer mahallelere göre daha düşük. Bu nedenle seçtiğimiz Petrol, Bayındırlık ve Aydınkonak mahallelerinde yaşayan ailelerden rastgele seçilen 100 kişiyle (veliler ve okula gönderilmemiş kız çocuklar) görüşerek aşağıdaki soruları sorduk.

Anketimize katılanların %52’si kadın, %48’i erkektir. %43’lük bölümü ise 14-21 yaş aralığındadır.

Cinsiyetiniz?

Yaşınız?

Kızların okutulmamasında maddi imkânsızlıklar mı yoksa gelenek mi ön plandadır?

Erkek egemen bir toplumda mı yaşıyoruz?

Kadının kendi mesleğine sahip olması evliliğini nasıl etkiler?

Kızların okula gönderilmemesinin en önemli sebebi nedir?

Kızların okullaşmasında kanunlar etkili midir?

Kadınların iş hayatına atılmasıyla boşanmaların artacağını düşünüyor musunuz?

Bir çocuk için okumuş bir anne mi yoksa okumamış bir anne mi faydalıdır?

Kendi kızınızı okutmayı düşünür müsünüz?

Eğitimde eşitsizliğin en önemli nedeni sizce nedir?

8 yıllık zorunlu eğitim, ailelerin kız çocuklarını okula göndermesinde ne kadar etkilidir?

Sonuç ve Tartışma

Yaptığımız araştırmanın sonucunda elde edilen veriler değerlendirildiğinde kız çocukların okula gönderilmemelerinin temel nedenlerinin gelenekler, ekonomik koşulların yetersizliği ve güvensizlik olduğu görülüyor.

Katılımcıların %62’si kız çocukların okula gönderilmemesinin nedeninin gelenekler olduğunu söylüyor.

Katılımcılar eğitimde eşitsizliğin nedenlerinin %30 oranla ayrımcılık, %30 oranla güvensizlik, %32 oranla gelenekler olduğunu düşünüyor.

Katılımcıların büyük çoğunluğu 8 yıllık zorunlu eğimin kız çocukların eğitim hayatlarına başlamalarında ve devam etmelerinde olumlu etkisi olduğunu düşünüyor.

Katılımcılardan %52’si kadınların çalışmasına olumlu bakıyor.

Anketimize katılanların %62’lik bir bölümü kadınların çalışmalarının evliliklerinin zarar görmesine neden olmayacağını düşünüyor.

Ankete katılanların tamamı çocukları için eğitimli bir anne istiyor.

Yapılan araştırmaya katılan ailelerin %94’ü kendi kızlarının eğitim hayatlarına devam etmesini destekliyor.

Öneriler:

Bazı ailelerin gelenekler nedeniyle kız çocuklarını okula göndermemeleri sorununu önlemek için aileler bilgilendirilmelidir. Çocuklar okula gitme yaşına gelmeden başlaması gereken bu eğitimler düzenli olarak devam ettirilmeli ve özellikle ilköğretim sonuna kadar sınıftaki kız çocukların aileleri öğretmenleri tarafından bilgilendirilerek çocuklarının eğitim hayatlarına devam etmeleri için destek sağlanmalıdır.

Ortaöğretimde ve üniversitede okuyan başarılı kız öğrencilerin ve meslek sahibi kadınların ailelerle görüşmesi sağlanarak eğitimde eşitsizliğin en önemli nedenlerinden biri olan güvensizlik sorununun ortadan kaldırılmasına katkıda bulunulabilir.

Ekonomik koşulların yetersizliği nedeniyle kız çocukların okula gönderilmemesi sorununun çözümü için kitapların ücretsiz dağıtılması, bursların verilmesi ve uzak yerlerden gelen öğrenciler için servis sağlanması gibi çalışmalar yapılıyor. Ekonomik olarak zor durumda olduğu için çocuklarını okula gönderemeyen ailelerin belirlenmesi ve bu ailelere maddi yardım yapılması kız çocukların okullaşma oranını artıracaktır.

Bu proje kapsamında yaptığımız araştırmadan kadınların çalışmasının genel olarak desteklendiği anlaşılıyor. Bu oran çalışan evli kadınlar örnek gösterilerek daha da artırılabilir.

Yaptığımız anket sonucunda kız çocukların eğitim hayatlarına devam etmelerinde kanunların etkili olduğu anlaşılmıştır. Zorunlu eğitim 12 yıla çıkarılarak kız çocukların ilköğretimden sonra ortaöğretimlerine ve yüksek öğrenimlerine devam etmelerine destek olunabilir.

Kız çocukların eğitimlerine devam etmelerinin önemini anlatmak için televizyon, gazete gibi tanıtım araçları kullanılarak bilgilendirme çalışmaları yapılmalıdır.

2010-2011 eğitim öğretim yılının başında Batman Petrol Lisesi’nden öğretmenlerimiz ilköğretimi tamamlayan kız öğrencilerden ortaöğretime devam etmeyenleri belirledi ve bu öğrencilerin aileleri ile tek tek görüşerek yaptıkları çalışma sonucunda 114 kız öğrencinin 54’ünün eğitim hayatlarına devam etmelerine katkıda bulundular.

Benzer şekilde bütün eğitim kurumları bölgelerinde ilköğretimi bitiren bütün çocukların takibini yaparak, çocukların ortaöğretime devam etmesini sağlamak için aileleri ile iletişime geçmelidir. Çocuklarını okula göndermek istemeyen ailelerden bu kararlarında etkili olan nedenler belirlenerek, bu sebeplerin çözümüne yönelik projeler geliştirilmelidir.

Kaynaklar

• İlhan, T., A., “Kız Çocuklarının Okula Gitmeme Nedenleri”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı I, s.237-269, 2009.
• Psikoloji Bülteni, MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Cilt 9, Sayı 30-31, s. 130-133
• www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=135

Ekip Tanıtımı

İbrahim Koç