Mavi Halka Bulutsusu
Mavi renkli baloncuk tarafından çevrelenen bir yıldıza ait bu fotoğrafta, 2004’te NASA’nın GALEX uzay teleskobu tarafından keşfedilen Mavi Halka Bulutsusu görülüyor.
2004’te keşfedilmesine rağmen bu zamana kadar bulutsunun yapısı ve nasıl oluştuğu hakkında ayrıntılı bilgi elde edilememişti. Ancak yakın zamanda Nature dergisinde yayımlanan araştırmada Mavi Halka Bulutsusu’nun iki yıldızın çarpışarak birleşmesi sonucu oluştuğu anlaşıldı. Çarpışan yıldızlardan birinin kütlesinin Güneş’e yakın, diğerinin ise Güneş’inkinin onda biri kadar olduğu tahmin ediliyor. GALEX uzay teleskobu, morötesi dalga boyundaki ışınları algılayarak gözlem yapıyor. Yani fotoğraftaki renkler bulutsunun gerçek renklerini yansıtmıyor.
Çarpışma sonucu açığa çıkan sıcak gaz ve toz bulutu uzaya doğru yayıldı. Bu süreçte soğuyan gaz bulutundaki hidrojen molekülleri yıldızlar arası ortamdaki parçacıklarla çarpıştığında uzak morötesi (135-175 nanometre) dalga boyunda ışınlar yaydı. İnsan gözü tarafından algılanamayan bu ışınlar fotoğrafta mavi renkte görünüyor.
Merkezdeki yıldızı çevreleyen toz ve gaz bulutunun şekli de hayli ilginç. Bulutsuyu oluşturan toz ve gaz bulutunun şekli birbirine zıt biçimde yönlenmiş içi boş iki koniye benziyor. Dünya’dan bakıldığında konilerin taban kısımları üst üste gelmiş gibi görünüyor.
Kaynaklar:
- https://www.nature.com/articles/s41586-020-2893-5
- https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA23867
- https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA23868
