Antarktika’da Buz Tabakasının Altındaki Göller Nasıl Sıvı Kalabiliyor?

Antarktika’da binlerce metre kalınlığındaki buz tabakasının altında çok sayıda göl var. Bu göllerden en büyüğü olan Vostok Gölü 250 km uzunluğunda, 50 metre genişliğinde ve 800 metre derinliğinde. Peki, buz tabakasının altındaki göller nasıl donmadan sıvı hâlde kalabiliyor?

Buzul altı göllerinin sıvı hâlde kalabilmesinin nedenlerinden biri Dünya’nın merkezinden yayılan ısı. Dünya’nın ortalama yüzey sıcaklığı 15°C civarında olsa da merkeze doğru gidildikçe sıcaklık artmaya başlıyor. Örneğin iç çekirdeğin sıcaklığının 6000°C civarında olduğu düşünülüyor.

Dünya’nın merkezinden yayılan ısı, buz tabakasının alt kısımlarının eriyerek sıvı hâle geçmesine neden olur. Eğer yüzey şekilleri uygunsa eriyen sular çöküntü alanlarında birikebilir ve buzul altı gölleri oluşabilir. Buzul altı gölleri basınç etkisiyle de oluşabilir. Çünkü kalın buz tabakasının tabanındaki buzullar, buz kütlesinin yol açtığı basınç nedeniyle, suyun normal koşullardaki erime noktasından daha düşük sıcaklarda sıvı hâle geçebilir. Yani bu durumda buz 0°C’nin altında eriyebilir.

Buzul altı gölleri bilimsel araştırmalar için hayli önemli. Çünkü milyonlarca yıldır yerin yüzeyi ile bağlantısı kesilmiş olan bu göller Dünya’nın geçmişiyle ilgili bilim insanlarına önemli bilgiler sağlıyor.

Kaynak:
https://www.ldeo.columbia.edu/res/pi/gambit/SubglacialLakes.html