Haziran 2021’de Gökyüzünde Neler Oluyor?

21 Haziran ise yaz gün dönümü. Yani astronomik olarak Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsiminin başladığı tarih. 

Haziran ayının başında Merkür, Venüs ve Mars Güneş’in batışından sonra gökyüzünde görülebilir. Merkür, 11 Haziran’da Güneş ile Dünya’nın arasından geçiyor ve bu süreçte yaklaşık iki hafta boyunca görülemiyor. Merkür haziran ayının sonunda Güneş’in doğuşundan önce doğu-kuzeydoğu yönünde ufkun üzerinde tekrar görülmeye başlıyor.

Venüs, haziran ayında Güneş’in batışından sonra batı-kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde görülebilir. Venüs, 12 Haziran’da hilal şeklindeki Ay ile yakın görünümde. 21 Haziranda ise Venüs ile İkizler Takımyıldızı’nın iki parlak yıldızı Polluks ve Kastor gökyüzünde bir arada görülebilir. Bu üçlüyü Güneş’in batışından yaklaşık bir saat sonra batı-kuzeybatı ufkuna neredeyse paralel şekilde gökyüzünde görebilirsiniz.

Mars, Güneş’in batışından sonra batı ufkunun üzerinde ortaya çıkıyor ve yaklaşık iki saat sonra kuzeybatı ufkundan batıyor. Mars ve Ay, 13 Haziran’da birbirine yakın görünümde. Bu tarihte Mars, Venüs ve hilal şeklindeki Ay’ı gün batımından sonra bir arada görebilirsiniz. 23 Haziran’da Mars’ı, gökyüzünde çıplak gözle bile fark edebileceğiniz Arı Kovanı Açık Yıldız Kümesi’nin üyelerinden biri olarak görebilirsiniz.

Açık yıldız kümeleri, aynı toz ve gaz bulutunun içinde oluşmuş genç yıldızlardan meydana gelen yıldız topluluklarıdır.

Yaklaşık 600 ışık yılı uzağımızdaki Arı Kovanı Açık Yıldız Kümesi de Dünya’ya en yakın yıldız kümelerinden biri. En az 1.000 yıldızdan oluşan Arı Kovanı’nın beyaz-mavi renklerdeki genç ve sıcak yıldızları çoğunlukla yıldız kümesinin merkezinde yoğunlaşırken, kırmızı tonlardaki daha soğuk üyeleri ise yıldız kümesinin etrafına dağılmış şekilde bulunuyor.

Jüpiter ve Satürn gece yarısına yakın saatlerde doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor. Güneş sisteminin iki gaz devi şafak vakti Güneş’in aydınlığında kayboluncaya kadar gökyüzünde görülebiliyor. 28 Haziran’da son dördün evresine yaklaşan Ay, güneydoğu ufkunun üzerinde Jüpiter ile Satürn’ün arasında görülebilir.

Ay yörünge hareketi sırasında 8 Haziran’da Dünya’ya en uzak, 23 Haziran’da ise Dünya’ya en yakın konumda. Bu konumlardayken Ay ile Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 406.200 kilometre ile 360.000 kilometre.

Halkalı Güneş Tutulması

10 Haziran’da halkalı Güneş tutulması gerçekleşiyor. Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarının kuzeyinden izlenebilen tutulma ülkemizden görülemiyor.

Güneş tutulması sırasında Güneş, Ay ve Dünya tam olarak aynı hizadadır. Ay, güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşmasını engeller ve Ay’ın gölgesinin Dünya üzerine düştüğü yerlerde Ay yuvarlağı Güneş’i örter. Halkalı Güneş tutulması sırasında ise Ay yuvarlağı Güneş’i tam olarak kapatamaz. Güneş ‘in Ay yuvarlağı tarafından örtülemeyen kısmı parlak bir halka gibi görünür.

Bu yıl yaz gün dönümü 21 Haziran’da gerçekleşiyor. Astronomik olarak Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilen bu tarihte en uzun gündüz yaşanıyor. Yaz gün dönümünde güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla geliyor. 

Kaynaklar:

• 2021 Gök Olayları Yıllığı, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
• https://www.constellation-guide.com/praesepe-m44-the-beehive-cluster/
• https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEplot/SEplot2001/SE2021Jun10A.GIF
• https://www.timeanddate.com/eclipse/solar-eclipse.html