Balık ve Süt Ürünleri Birlikte Tüketilir mi?

happy_lark/iStockphoto.com

Balık ve Süt Ürünlerinin Birlikte Tüketimi Tehlikeli mi?

Geçmişten günümüze birçok toplumda balık ve süt ürünlerinin birlikte yenmesi önerilmemiştir. Bunun nedeni, bu besinlerin zehirlenmelere veya cilt rahatsızlıklarına yol açtığına dair yaygın inanıştır. Ancak bilimsel araştırmalar, bu iki gıdanın birlikte tüketilmesinin sağlığa doğrudan zararlı bir etkisini göstermemiştir. Bu nedenle uzmanlar bu inanışı bir “beslenme miti” olarak tanımlıyor.

Balık ve süt ürünlerinin birlikte tüketiminde yaşanılabilecek sorunların asıl nedeni bu gıdalara karşı ayrı ayrı görülebilen alerjik reaksiyonlar ya da gıda intoleransları olabilir. Ayrıca gıdaların bayatlamış olması da sorun yaratabilecek diğer bir faktördür. Ancak bu durum, yalnızca balık ve süt ürünlerine özgü değildir; tazeliğini yitiren her gıda sağlığımızı tehdit edebilir.

Alerji ve İntoleranslar

Balık ve süt ürünlerine karşı gelişen alerjiler, bu gıdalara maruz kaldıktan sonra bağışıklık sistemimizin tekrar eden olumsuz tepkileridir. Bu tepkiler, kurdeşen, egzama gibi cilt sorunlarının yanı sıra sindirim problemleri ya da solunum güçlüğü şeklinde ortaya çıkabilir.

Avrupa’yı kapsayan bir çalışmada, çocuklarda inek sütü alerjisinin görülme oranı %0,54 olarak belirlendi. Bu alerjilerin yarısından fazlası 5-10 yaş aralığındaki çocuklarda gözlemlendi. Farklı çalışmalarda, balık alerjisi görülme sıklığının %7’ye kadar ulaştığı saptandı. Ayrıca süt ürünlerine kıyasla balık alerjisinin daha kalıcı olabildiği de görüldü.

Alerjilerin yanı sıra gıda intoleransları da balık ve süt tüketimine bağlı olarak karşılaşılabilecek sorunlar. Özellikle sütteki şekeri sindiremeyen kişilerde görülen laktoz intoleransı, süt tüketimi sonrası şişkinlik ve karın ağrısı gibi sorunlara yol açabiliyor.

Doucefleur/iStockphoto.com

Balık ve süt ürünlerinin birlikte tüketiminde yaşanabilecek bir diğer olumsuz durum ise Scombroid balık zehirlenmesi.  Bayat balıklarda oluşan histaminler vücudumuzda zehirleyici (toksik) etkiye yol açar. Bu durum bağışıklık sistemimizi olumsuz etkileyerek yüz kızarması, karın ağrısı, ishal, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtilere neden olabilir. Fakat unutulmamalıdır ki bu zehirlenme türü balık ve süt ürünlerinin birlikte tüketimiyle alakalı değil, balığın bayat olması ile ilgilidir. Üstelik bu toksinler pişirme, tütsüleme, dondurma ya da konserveleme yöntemleriyle yok edilemez.

Bilimsel bulgular, balık ve süt ürünlerinin birlikte tüketiminin sağlığımız için riskli herhangi bir duruma sebep olmadığını gösteriyor. Ancak alerjiler, intoleranslar ya da gıdaların bozuk olması, her zaman risk oluşturabilir. Bu risklerin diğer gıdalarda da karşımıza çıkabileceği unutulmamalı, herhangi bir alerjik reaksiyon veya gıda zehirlenmesi durumunda uzmanlara başvurarak gerekli tedavileri almaya özen gösterilmelidir.

Kısacası, balık ve süt ürünlerini taze oldukları ve kişiye özel alerjik bir durum olmadığı sürece birlikte güvenle tüketilebilir.

Sözlük:

Histamin: İnsan ve hayvan vücudunda doğal olarak bulunan; alerjik tepkilerde, damarların genişlemesinde, mide asidi salgısının düzenlenmesinde ve merkezî sinir sisteminde sinir hücreleri arası iletişimde görev yapan bir madde.

Kaynaklar:

• Brunton, L. L., Hilal-Dandan, R., & Knollmann, B. C. (2018). Goodman & Gilman's: The Pharmacological Basis of Therapeutics (13th ed.). McGraw-Hill Education.
• Feng, C., Teuber, S., & Gershwin, M. E. (2015). Histamine (Scombroid) Fish Poisoning: a Comprehensive Review. Clinical Reviews in Allergy & Immunology, 50(1), 64–69. https://doi.org/10.1007/s12016-015-8467-x
• Sicherer, S. H., Sampson, H. A., & New York, NY. (2018). Food allergy: A review and update on epidemiology, pathogenesis, diagnosis, prevention, and management. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 41–58. https://doi.org/10.1016/j.jaci.2017.11.003

Yazar Hakkında:

Onur Kadaifçiler

ODTÜ Sosyoloji Bölümü Lisans Öğrencisi