Jüpiter

Güneş’ten sonra Güneş sistemindeki en büyük gök cismidir. Jüpiter, çıplak gözle gözlenebilmektedir. Kütlesi diğer gezegenlerin toplamının 2,5 katıdır.

En güçlü manyetik alana ve en büyük manyetosfere sahip gezegendir. 

Çok hızlı dönen gezegen kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yaklaşık 10 saatte, yörüngedeki turunu ise yaklaşık 12 yılda tamamlar.

Jüpiter'in Güneş’e ortalama uzaklığı 750 milyon km, yani 5 AB’dir. Güneş'e yakınlıkta 5. sıradadır. 

Satürn, Uranüs ve Neptün ile birlikte gaz devi olarak bilinirler. Gaz devleri, çoğunluğu gazlardan oluşan gezegenlerdir.

Dört farklı bölgeden oluşan, ince ve belirgin olmayan bir halka sistemi vardır. Bulutların üstündeki sıcaklık -108 °C’dir.

Gezegenin iç yapısı küçük, kayalık bir çekirdek ve bunu saran metalik hidrojenden oluşur. İç mantonun etrafındaki dış manto, sıvı halde hidrojen ve helyum içerir.

 

Jüpiter ve Büyük Kırmızı Leke

Jüpiter’in görünüşündeki en belirgin özelliklerinden biri, kendi etrafında hızla dönen kızıl renkli fırtına bulutlarının neden olduğu Büyük Kırmızı Leke’dir. Güneş sisteminin en büyük gezegenindeki bu fırtına Dünya’yı içine alacak kadar büyüktür. Büyük Kırmızı Leke, 150 yıldan uzun bir süredir gözlemlenmeye devam ediliyor. Lekeye neden olan fırtınaların ne zaman başladığı ise bilinmiyor. Büyük Kızıl Leke, günümüzde hızı saatte 650 kilometreye varan rüzgârlara ev sahipliği yapıyor ve fırtınanın çapı 16.000 kilometrenin üzerinde. 

 

Jüpiter'in Uyduları

Güneş sisteminin en büyük uydusu olan Ganymede (çapı 5.260 km) dışında, Callisto, İo ve Europa diğer büyük uydularıdır. Jüpiter’in bu en büyük dört uydusunu, kendi yaptığı basit teleskopla 1610 yılında ilk gözlemleyen, Galileo Galilei olmuştur. Bu sebeple Io, Europa, Ganymede ve Callisto uyduları Galileo Uyduları olarak bilinirler. 

Jüpiter’in uydusu Europa, Güneş Sistemi’ndeki yaşama elverişli en uygun yerlerden biri olarak kabul ediliyor. Çünkü Europa’nın yüzeyini kaplayan kalın buz tabakasının altında sıvı halde okyanuslar dolusu su olduğu tahmin ediliyor. Ancak buz tabakasının kalınlığı bilinmediği için altındaki suyun varlığıyla ilgili kesin kanıtların elde edilmesi hayli zor.

 

James Webb Teleskobu'nun Jüpiter Fotoğrafı

Görüntü James Webb Uzay Teleskobu’nun Yakın Kızılötesi Kamerası ile alındı. Fotoğrafta Jüpiter’in belirgin olmayan halkaları, Amalthea ve Adrastea isimli iki küçük uydusu, kuzey ve güney kutuplarının üzerinde oluşan auroralar ve Jüpiter’in Büyük Kırmızı Leke’si daha önce hiç tanık olmadığımız detaylarıyla görülebiliyor.

 

JÜPİTER: