Kasım Ayının Gök Olayları
Kasım ayında Güneş’in batışından doğuşuna kadar gökyüzünde bir gezegen geçidine tanık olabilirsiniz.
Kasım ayının başında Güneş’in batışından sonra Mars doğu-güneydoğu ufkunun üzerinde ortaya çıkıyor. Kasım ayının başında Güneş’in doğuşundan yaklaşık iki saat önce batan Kızıl Gezegen’in ayın ilerleyen günlerinde gözlem süresi kısalıyor. Ayın sonunda ise gece yarısından yaklaşık üç saat sonra batı ufkundan batıyor. 25 Kasım gecesi Mars ve Ay güney ufkunun üzerinde birlikte görülebilir.
Kasım ayında gün batımından sonra Satürn ve Jüpiter güney ufkunun üzerinde ortaya çıkıyor. Ayın ilk günlerinde aralarındaki görünür açısal mesafe yaklaşık 5 derece olan Satürn ve Jüpiter ayın ilerleyen günlerinde birbirine yaklaşmaya devam ediyor. Ancak kasım ayının ilerleyen günlerinde Güneş sisteminin iki gaz devinin bir arada görülebileceği süre kısalıyor. 19 Aralık’ta Satürn, Jüpiter ve ilk dördün evresine yaklaşan Ay’ı gökyüzünde çaydanlığa benzeyen şekliyle tanıyabileceğiniz Yay Takımyıldızı’nın kulbunun yakınlarında bir arada bulabilirsiniz.
Venüs ve Merkür kasım ayında Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde. Venüs ve Merkür’ü kasım ayında Başak Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz. Venüs kasım ayının başında Güneş’ten yaklaşık 3 saat önce doğu ufkundan doğuyor. Merkür yaklaşık iki saat sonra gökyüzünde Venüs’e eşlik etmeye başlıyor. 16 Kasım’da Venüs, Merkür ve Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika’yı gökyüzünde bir arada görebilirsiniz.
Merkür 10 Kasım’da en büyük batı uzanımı konumuna geliyor. Bu konumdayken Merkür’ün uzanım açısı (Dünya’dan Merkür’e ve Dünya’dan Güneş’e giden doğrultular arasındaki açı) 19 derece. Kasım ayının ikinci yarısında Merkür’ün Güneş’le arasındaki açısal mesafe azaldığından, gözlem süresi kısalıyor ve gezegen ufkun üzerinde çok yükselmiyor.
Ay yörünge hareketi sırasında 17 Kasım’da Dünya’ya en yakın, 27 Kasım’da Dünya’ya en uzak konuma geliyor. Bu konumlardayken Ay ve Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 357.840 km ve 405.480 km.
30 Kasım’da yarı gölgeli Ay tutulması gerçekleşiyor. Tutulma, Türkiye saati ile 10.32’de Ay’ın Dünya’nın yarı gölgesine girmesi ile başlıyor ve 14.53’te yarı gölgeden çıkmasıyla sona eriyor. Maksimum tutulma ise 11.42’de gerçekleşiyor. Ülkemizden gözlenemeyecek tutulma, Avrupa’nın kuzey batısı, Kuzey ve Güney Amerika, Avustralya, Asya, Atlantik Okyanusu’nun kuzeyi ve Pasifik Okyanusu’ndan görülebiliyor.
6-30 Kasım arasında devam eden Aslan (Leonid) Gök Taşı Yağmuru, 17-18 Kasım’da en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte uygun gözlem koşullarında saatte maksimum 15 gök taşı görülebilir. Gök taşı yağmurunun saçılma noktası gece yarısından sonra kuzeydoğu ufkundan doğuyor ve Güneş’in doğuşundan önce doğu ufkunun üzerinde en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Aslan Gök Taşı Yağmuru’nun kaynağı 55P/Tempel-Tuttle Kuyruklu Yıldızı.
Kaynaklar:
- 2020 Gök Olayları Yıllığı, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
- https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html
- https://www.imo.net/resources/calendar/
