NASA tarafından Mars’a gönderilen Perseverance uzay aracının Mars’ta kaydettiği sesler Dünya’ya ulaştı.
Uzay
Dr. Tuba Sarıgül
11/12/2019 - 08:30
Astronotlar Mars Yolculuğunu Kış Uykusunda Geçirebilir mi?
Ay’a giden astronotların Ay’a ulaşması yaklaşık üç gün sürmüştü. İnsanların uzaydaki bir sonraki hedefi Mars. Mars’ın ötesindeki gökcisimlerine örneğin Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlere ya da Güneş Sistemi’nin dışındaki yıldızlara ulaşmak ise çok daha uzun sürecek.
Bazı bilim insanları uzun uzay yolculuklarında astronotların yolculuk boyunca uyutulup hedeflerine ulaştıklarında uyandırılarak, uzun uzay görevlerinin insanlar üzerindeki fiziksel ve psikolojik olumsuz etkilerinin en aza indirilebileceğini düşünüyor.
Bazı hayvan türleri hava koşullarının uygun olmadığı ya da yiyecek kaynaklarının yetersiz olduğu dönemlerde enerjilerini tasarruflu kullanabilmek için kış uykusuna yatar. Kış uykusu sürecinde kalp atım hızı azalır, nefes alışverişi yavaşlar ve vücut sıcaklığı düşer. Ancak insanlar kış uykusuna yatan canlı türlerinden biri değil.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) araştırmacıları DADLE olarak isimlendirilen bir maddeyi kullanarak normalde kış uykusuna yatmayan canlıların yapay olarak kış uykusuna yatmasını sağlamayı hedefliyor. Deney fareleri ile yapılan araştırmalarda DADLE maddesi verilen hayvanların kalp atım hızları, vücut sıcaklıkları ve beyin aktiviteleri sensörler aracılığıyla takip edilebilecek. Bu süreçte astronotların metabolizma hızlarının %75 azaltılması hedefleniyor. Kış uykusu sırasında kasların güçsüzleşmesi de önemli bir problem. Bu sorunu çözmek için kasları güçlendiren ilaçlar kullanılabileceği düşünülüyor.
Yıldızlararası filminde astronotları uyutmak için “hypersleep” olarak isimlendirilen kapsül kullanılıyordu.
Astronotların uzun uzay yolculuklarını kış uykusunda geçirmesinin başka avantajları da var. Çünkü normal uzay görevlerinde astronotların zorunlu ihtiyaçlarını karşılayabilecek yaşam alanlarına ihtiyaç var. Ancak yolculuğun büyük kısmını bireysel kapsüllerin içinde kış uykusunda geçirecek astronotlar için daha küçük boyutlarda bir uzay modülü yeterli olabilecek.
Bu durum uzay araçlarının boyutlarının ve kütlesinin küçülmesini sağlayabilecek. ESA araştırmacıları bu sayede uzay araçlarının kütlesinin üçte bir oranında azaltılabileceğini belirtiyor.
Astronotların yapay bir kış uykusuna sokulması çılgınca bir fikir gibi gelebilir. Ancak aslında benzer bir uygulama tıp alanında da kullanılıyor. Örneğin ciddi travma geçiren hastalar yapay komaya sokularak metabolizma hızları azaltılıyor. Beynin ciddi hasar gördüğü durumlarda ise hastalar aylarca uyutulabiliyor.
Kaynaklar:
Uzay
 |
 Yeni origami etkinliğimizde kâğıttan küp uydu yapıyoruz. |
