Bir Dil Bir İnsan, Çok Dil Bir Dünya
İkinci bir dili öğrenmek bizi iki dilli bireyler arasına sokuyor. İkiden fazla dil bilmek ise çok dillilik olarak adlandırılıyor. Peki çok dilli olmanın ne gibi avantajları var?
Dünya üzerinde bugüne kadar konuşulduğu bilinen tam 7117 dil bulunuyor. Bu diller arasında günümüzde en yaygın kullanılanları ise sırasıyla İngilizce, Çince, Hintçe ve İspanyolca. Küreselleşen dünyada insanlar gerek eğitim, gerek ticaret, gerekse kültürel amaçlarla ana dilleri dışında farklı diller öğrenmeye çalışıyor. Özellikle de internetin dünya genelinde yaygın şekilde kullanılması farklı dilleri konuşan insanları kolayca bir araya getiriyor. Eğitim hayatımızda ilkokuldan itibaren ikinci bir dil öğrenmeye başlıyoruz.
İkinci bir dili öğrenmek bizi iki dilli bireyler arasına sokuyor. Peki ya ikiden fazla dil biliyorsak? Bu durum ise çok dillilik olarak adlandırılıyor. Ancak bireylerin çok dilli olarak adlandırılması konusunda, dil alanında çalışan uzmanlar arasında birtakım görüş farklılıkları var. Bazı uzmanlar çok dilli sayılabilmek için öğrenilen diğer dillerin de ana dil gibi kullanılabilmesinin gerekli olduğunu düşünüyor. Bazı bilim insanları ise diğer dilleri belirli bir düzeyde konuşabilmenin, o dillerde yazabilmenin ve konuşulanları anlayabilmenin yani günlük iletişimi sağlayacak düzeyde dili kullanabilmenin çok dilli olabilmek için yeterli olduğunu savunuyor.
Dünyada iki dil bilenlerin oranı %43, üç dil bilen insanların oranı %13, dört ve üzeri dil bilen kişilerin oranı ise sadece %3. Birçok kültürü içinde barındıran ülkelerde ise çok dillilik hayli yaygın. Örneğin dünya üzerinde en fazla dile ev sahipliği yapan Papua Yeni Gine’de 800’ün üzerinde farklı dil bulunurken Endonezya’da 700’ün üzerinde farklı dil konuşuluyor.
Peki çok dilli olmanın ne gibi avantajları var?
Bilişsel Performansınızı Artırır
Tek dil konuşan insanlarla karşılaştırıldığında çok dilli bireylerin bellek, dikkat, karar verme gibi bilişsel işlevlerinin daha gelişmiş olduğunu gösteren araştırmalar var. Beyin görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılan çalışmalar ana dilimizin dışında başka diller öğrenmenin bilişsel becerilerden sorumlu olan beyin bölgelerindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantıların güçlenmesini sağladığını gösteriyor.
İleriki Yaşlara Yatırım
Yaş ilerledikçe beynin bilişsel süreçlerinde yavaşlama meydana gelebiliyor. İkiden fazla dil bilmek, sinir hücreleri arasındaki bağlantıları artırdığı için beynimizin hem öğrenme hem de kendi kendini değiştirebilme kapasitesinin (beyin plastisitesi olarak isimlendirilir) korunmasını sağlıyor. Ayrıca çok dillilik ilerleyen yaşlarda Alzheimer, demans gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini de azaltıyor.
Yeni Diller Öğrenmenizi Kolaylaştırır
Çalışmalar, en az iki dil bilen kişilerin yeni dilleri daha kolay öğrenebildiğini gösteriyor. Bu durumun nedeni, artık bir dilin nasıl öğrenileceğine dair kendi öğrenme tarzınıza uygun bir strateji geliştirmiş olmanız olabilir.
Daha Fazla Kültürü Tanımanızı Sağlar
Çok dilli olmak gerek internet üzerinden gerekse yabancı ülkelere seyahatlerinizde daha fazla insan tanımanızı ve kültürleri hakkında daha fazla bilgi edinmenizi sağlayabilir. Ayrıca bu bilgiler size hayatı daha farklı bakış açılarıyla değerlendirme becerisi de kazandırabilir.
Çalışma Hayatına Bir Adım Önde Başlamanızı Sağlar
Günümüzde birçok şirket çok uluslu bir yapıya sahip olduğu için işlerini diğer ülkelerle iletişim hâlinde yürütüyor. Bu nedenle, en az iki dil bilmek iş başvurularında avantajlı olmanızı sağlar. Ayrıca bu sayede işinizle ilgili yeni gelişmeleri takip edebilir ve mevcut bilginizi artırabilirsiniz.
Çok dilli olmanın hayatımızda birçok olumlu katkısı var. Peki, bu beceriye sahip olmanın bazı dezavantajları olabilir mi?
Çok Dilli Olmanın Dezavantajları
Uzmanlar, bildiğimiz diller arasında zamansız geçişler yapma veya dildeki kelimeleri karıştırma gibi dezavantajlarının olabileceğini düşünüyor. Bazı araştırmalar, çok dilli bireylerin dili akıcı kullanma becerilerinin daha zayıf olduğunu gösteriyor. Bu durumun nedeni dillerden birinin, özellikle de baskın olan dilin, diğer dillerdeki kelimeler hatırlanmaya çalışıldığında adeta bir çakışma etkisi oluşturması.
Sonuç olarak, daha fazla dil bilmek bizlere birçok konuda fırsatlar sunuyor ve yeni kapılar aralıyor. Dil öğrenme konusunda internet üzerinden ulaşabileceğiniz birçok ücretli ve ücretsiz kaynak bulunuyor. Öğrenmek istemeniz ve azmetmeniz size yalnız bir dil bilme becerisi değil belki de yeni bir dünya sunabilir.
- Regoli, N., “6 Advantages and Disadvantages of Multilingualism”, https://connectusfund.org, 10 Nisan 2019.
- Cenoz, J., “Defining multilingualism”, Annual Review of Applied Linguistics, Sayı 33, s. 3-18, 2013.
- Sakai, K. L. ve ark., “Correlated functional changes of the prefrontal cortex in twins induced by classroom education of second language”, Cerebral Cortex, Cilt 14, Sayı 11, s. 1233-1239, 2004.
- Kaiser, A. ve ark., “Age of second language acquisition in multilinguals has an impact on gray matter volume in language-associated brain areas”, Frontiers in psychology, Cilt 6, Sayı 638, s. 1-9, 2015.
- https://www.ethnologue.com/guides/how-many-languages
- https://www.ethnologue.com/guides/most-spoken-languages
- https://www.ethnologue.com/guides/countries-most-languages
- http://ilanguages.org/bilingual.php
Mine İmren
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Psikoloji Bölümü Araştırma Görevlisi