Çoğalabilen Canlı Robotlar

Çoğalabilen canlı robotların görünüşü Pac-Man'e benziyor. Görsel: Sam Kriegman ve arkadaşları.

Bir grup araştırmacı, 2020’de kurbağa hücrelerinden canlı robotlar üretmiş ve robotları çeşitli amaçlar için programlamıştı. Aynı araştırma grubu şimdi de kendi benzerlerini üretebilen canlı robotlar geliştirdi. Yapay zekâ tarafından tasarlanmış bir şekle sahip olan robotlar, yavrularını “ağızlarının içinde” büyütüyor. Etrafa yayılan yavrular birkaç gün içinde ebeveynleri gibi görünmeye ve davranamaya başlıyor. Bu robotlar da, ebeveynlerine benzer şekilde, ağızlarının içine çevreden hücreler toplayarak kendi benzerlerini üretebiliyor.

Yeni canlı robotlar da daha önce geliştirilenler gibi kurbağa hücrelerinden oluşuyor. Kendi hâllerine bırakıldıklarında deri hücrelerine dönüşecek olan kök hücrelerin yeniden programlanarak canlı robotlar hâlinde bir araya gelmesi sağlanıyor.

Kinematik çoğalma olarak adlandırılan çoğalma biçiminin -moleküller için olmasa da- canlılar âlemi için tamamen yeni olduğu belirtiliyor. Bilinen hiçbir bitki ya da hayvan, canlı robotlar gibi çoğalmıyor.

Çoğalabilen canlı robotlar geliştirilirken en zorlu aşamalardan biri, doğru robot şeklinin belirlenmesi olmuş. Hücreler kendi hâllerine bırakıldığında küre biçiminde bir araya geliyor. Her ne kadar kendi benzerlerini üretebilseler de bu robotlar uzun süre yaşayamıyor.

Çoğalabilen canlı robotlar Pac-Man oyunundaki canavara (sağ üstte) benziyor.

Araştırmacılar nesiller boyunca çoğalmaya devam edebilecek doğru robot şeklini bulmak için yapay zekâdan yardım almış. Birkaç aya yayılan çalışmalar sonucunda ortaya insanlar tarafından tasarlanması zor, çeşitli şekiller çıkmış. Bu şekillerden biri de meşhur Pac-Man bilgisayar oyunundaki canavara benziyormuş. Araştırmacılar bu dizaynı test etmiş ve canlı robotların bu şekilde nesiller boyunca çoğalmaya devam edebildiğini gözlemlemişler. 

Araştırmacılar kendi benzerlerini üreten canlı robotların pek çok insanı ürküttüğünü ancak milimetre ölçeğindeki bu canlı robotların laboratuvar ortamı dışında kolayca yok olduklarını söylüyor. Ayrıca gelecekte bu robotlardan pek çok amaç için yararlanmak mümkün olabilir. Örneğin belirli görevleri yerine getirmek için programlanmış canlı robotlar, yaraların iyileşmesinden kanser ve yaşlanmaya kadar pek çok sağlık sorunuyla mücadelede kullanılabilir.

Detaylı bilgiye Dr. Sam Kriegman ve arkadaşlarının Proceedings of the National Academy of Sciences (USA)’da yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.