Dinozorların Yok Olmasının Sebebi Gök Taşı Kaynaklı Toz Bulutu Olabilir

Orla / iStock

Türk bilim insanı Cem Berk Şenel liderliğindeki bir grup araştırmacı, 66 milyon yıl önce dinozorların yok olmasına yol açtığı düşünülen çarpışmaya dair sonuçları yeniden inceledi. Sonuçları Nature Geoscience dergisinde yayımlanan çalışma, dinozorların ve yeryüzündeki yaşamın bir kısmının Dünya’ya çarpan bir gök taşı sonucu oluşan toz bulutlarının yol açtığı küresel soğuma nedeniyle yok olduğuna işaret ediyor.

Birçok dinozor türünün ve gezegendeki yaşamın önemli bir kısmının yok olmasına yol açan gök taşı Meksika’da Chicxulub Krateri’ni oluşturmuştu. Çarpmanın sonuçlarını tekrar inceleyen araştırmacılar, 66 milyon yıldır iyi korunmuş örnek bir kayayı analiz ederek içerisinde bulunan çeşitli minerallerin miktarlarına baktılar. Kayanın içerisinde beklenenden daha fazla küçük, ince silikat toz parçacıkları buldular.

Şenel ve ekibi, gök taşı çarpmasının ardından içerisinde silikat tozu da bulunan küçük toz parçacıklarının bulutlar oluşturduğunu ve bu bulutların güneş ışığının yerin yüzeyine ulaşmasını önleyerek bitkilerin fotosentez yapmasını yaklaşık iki yıl engellemiş olabileceğini öngörüyor. Bitki örtüsünü yok eden bu durumun, bazı dinozorlar da dâhil olmak üzere birçok otçul canlı türünün ölmesine, dolayısıyla büyük bir kitlesel yok oluşun başlamasına yol açmış olabileceği düşünülüyor.

Araştırma ekibinin modellemelerine göre, toz bulutunun atmosferde yaklaşık 15 yıl boyunca kaldığı ve bu süre zarfında küresel sıcaklıkların neredeyse 15 °C düştüğü tahmin ediliyor.

Şenel, gök taşının yeryüzüne çarpmasından kaynaklı yok olma sürecini daha iyi anlamak için fotosentez kaybı ve küresel soğumanın nedenleriyle ilgili daha fazla bilgiye ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

Kaynak:

• Senel, C. B. ve ark., “Chicxulub impact winter sustained by fine silicate dust”, Nature Geoscience, Cilt 16, s. 1033–1040, 2023.