En Yakınımızdaki Dünya Benzeri Ötegezen
Gökbilimciler Güneş sisteminin yaklaşık 40 ışık yılı uzağında, yaklaşık Dünya boyutlarında olan bir ötegezegen keşfetti. Yüzey sıcaklığının ~42 ºC olduğu tahmin edilen ve Gliese 12b ismi verilen ötegezegenin yüzeyinde sıvı hâlde su bulunuyor olabilir.
Gliese 12 yıldızının ve Gliese 12b ötegezeninin illüstrasyonu
Yeni keşfedilen Dünya benzeri ötegezen, Gliese 12 isimli M tipi bir yıldızın (yüzey sıcaklığı 3600 Kelvin’in altında olan, görece soğuk yıldızlar) etrafında dolanıyor. Gliese 12, Güneş sisteminden yaklaşık 40 ışık yılı uzakta bulunuyor.
Gliese 12b ötegezegeni, yıldızı etrafındaki yörüngesini 12,8 Dünya gününde tamamlıyor. Yarıçapı Dünya’nınkinin 0,958 katı olan ötegezegen, Dünya’dan biraz küçük. Kütlesi ise Dünya’nınkinden 3,87 kat fazla. Gezegenin yüzey sıcaklığının ~315 Kelvin yani 42 ºC olduğu tahmin ediliyor.
Gliese 12b ötegezegeni ilk olarak, NASA’nın cüce yıldızlar etrafında dolanan ötegezegenleri keşfetmek amacıyla geliştirilen Transit Ötegezegen Araştırma Uydusu (TESS) adlı uzay teleskobu tarafından, transit yöntemi kullanılarak tespit edildi.
Transit Ötegezegen Araştırma Uydusu (TESS)
Gezegenlerin atmosferi yüzey sıcaklıklarını önemli derecede etkiler. Örneğin Venüs, Güneş’e en yakın gezegen olmamasına rağmen atmosferindeki gazların yol açtığı sera etkisi nedeniyle 464 ºC’lik yüzey sıcaklığıyla Güneş sisteminin en sıcak gezegenidir. Bu nedenle araştırmacılar sonraki aşamada Gliese 12b’nin atmosfere sahip olup olmadığı ile ilgili araştırmalar yapmayı planlıyor. Gliese 12b, şu ana kadar keşfedilen Dünya benzeri ötegezegenler arasında Dünya’ya en yakını olması nedeniyle atmosferinin özelliklerinin detaylı olarak incelenmesi için en uygun ötegezegen adaylarından biri.
Dünya, Venüs (soldan ikinci) ile Gliese 12b ötegezegeninin ince bir atmosfere sahip hâli (sağdan ikinci) ve kalın bir atmosfere sahip hâlinin (en sağ) büyüklük karşılaştırması
Kaynaklar:
- Dholakia, S. ve ark.,“Gliese 12 b, A Temperate Earth-sized Planet at 12 Parsecs Discovered with TESS and CHEOPS”, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Cilt 531, s. 1276-1293, 2024.
- https://ras.ac.uk/news-and-press/news/rare-exo-venus-earth-temperature-discovered
