Farklı Bir Biyofloresan Yöntemi Keşfedildi

Biyofloresan canlının ışığı soğurması ve farklı renkte tekrar yaymasıdır. Bu olay denizlerde ve karalarda yaşayan bazı canlı türlerinde görülen biyolüminesans olayından farklıdır. Biyofloresan, canlıların derilerinde veya dokularında bulunan ve ışığı soğuran proteinler sayesinde gerçekleşir. Bu proteinler mavi ile morötesi dalga boyu aralığındaki yüksek enerjili ışınları soğurur ve daha uzun dalga boyundaki düşük enerjili ışınlar şeklinde geri yayar. Bu sayede biyofloresan yapan canlılar morötesi ışık altında yeşil, turuncu veya kırmızı renkte görünür. 

Önceden biyofloresan olayının sadece bazı mercanlar ve denizanaları tarafından gerçekleştirildiği düşünülüyordu. Daha sonraki zamanlarda yapılan araştırmalarda bilim insanları sarı filtre yerleştirilen kameralar ile canlıları görüntülediklerinde okyanustaki bazı balık türlerinin parlak kırmızı, yeşil ve turuncu ışık yaydığını keşfetti. Fakat biyofloresan olayına sebep olan mekanizma henüz bilinmiyordu.

Biyofloresan yapan mercan

ABD’li bir grup araştırmacı tarafından iki köpekbalığı türü üzerinde yapılan yeni bir araştırmaya göre okyanusta mercanlar ve denizanaları dışında biyofloresan yapan canlılar farklı bir mekanizma kullanıyor.

Kabarık köpekbalığını ve zincir köpekbalığını inceleyen araştırmacılar bu iki köpekbalığının derilerinin açık ve koyu renk olmak üzere iki farklı tonda olduğunu ve parlamayı sağlayan floresan molekülünün derinin sadece açık renkteki bölümünde bulunduğunu keşfetti. Araştırmada bu molekülün bromo triptofan kinüre molekülleri olduğu anlaşıldı.

Biyofloresan yapan kabarık köpekbalığı

Araştırmacılar biyofloresan yapabilen canlıların yaydıkları renkli ışığın sadece gözünde sarı filtre bulunan canlılar tarafından görülebildiğini de keşfetti. Bu özelliğin köpekbalıklarının okyanusta birbirlerini tanımalarını ve iletişim kurabilmelerini sağladığı düşünülüyor. Ayrıca araştırmacılar köpekbalıklarının derilerindeki floresan molekülünün köpekbalıklarını mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruduğunu da düşünüyor.

Kaynaklar:

• Park, Hyun Bong ve ark., “Bright Green Biofluorescence in Sharks Derives from Bromo-Kynurenine Metabolism”, iScience, doi:10.1016/j.isci.2019.07.019, 2019.