Genç Yıldızdan Yayılan Jetler Yıldızın Etrafını Aydınlatıyor
James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen bu fotoğrafta, genç bir yıldızdan dışa doğru birbirine zıt iki yönde yayılan yüksek hızdaki maddeler görülüyor. Yıldız ve yıldızdan yayılan bu maddelerin oluşturduğu yapı, Herbig-Haro 211 (HH 211) olarak isimlendiriliyor.
ESA/Webb, NASA, CSA, T. Ray (Dublin Institute for Advanced Studies)
James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen bu fotoğrafta, genç bir yıldızdan dışa doğru birbirine zıt iki yönde yayılan yüksek hızdaki maddeler görülüyor. Yıldız ve yıldızdan yayılan bu maddelerin oluşturduğu yapı, Herbig-Haro 211 (HH 211) olarak isimlendiriliyor.
Herbig-Haro nesneleri, oluşum aşamasındaki genç yıldızlardan yayılan yüksek hızdaki maddelerin, etraflarındaki maddelerle çarpışması sonucu oluşan parlak yapılardır.
Yıldızlar, toz ve gaz bulutlarının görece yüksek yoğunluklu kısımlarında oluşur. Toz ve gaz bulutu kendi kütle çekim etkisi ile içe doğru çökerken, bulutun merkezindeki maddeler ısınır. Sıcak ve yoğun merkez, etrafından madde toplamaya devam eder. Böylece bir önyıldız oluşur. Toz ve gaz bulutundaki maddelerin bir kısmı ise birbirine zıt iki yönde sistemden dışarı atılır. Yüksek hızlarda hareket eden bu maddeler, yollarının üzerindeki maddelerle çarpıştığında şok dalgaları oluşturur. Şok dalgaları, etraflarındaki maddelerin ısınmasına neden olur. Oluşan şok dalgaları yeterince hızlı hareket ederse etraflarındaki moleküllerin atomlara ve iyonlara ayrışmasına neden olabilir.
Kızılötesi dalga boyunda gözlem yapan James Webb, Herbig-Haro nesnelerini incelemek için son derece uygun bir teleskop. Çünkü yıldız henüz içinde oluştuğu toz ve gaz bulutu tarafından çevrelendiğinden, kızılötesi dalga boyunda yayılan ışınlar bulutun içinden geçebilir.
Herbig-Haro 211 sistemindeki genç yıldız birkaç bin yaşında ve kütlesi Güneş’inkinin yaklaşık %8’i kadar. Oluşum süreci tamamlandığında ise yaklaşık Güneş büyüklüğünde bir yıldız olacak. Herbig-Haro 211 sistemi, Dünya’dan yaklaşık 1.000 ışık yılı uzakta ve Kahraman Takımyıldızı’nda yer alıyor.
Kaynaklar:
