Grönland Buzullarındaki Gizemli Halka
Landsat 9 uydusu tarafından 3 Ağustos 2023’te çekilen bu fotoğrafı inceleyen bilim insanları, Grönland’daki fiyortlardan birinde iç içe geçmiş yay şeklinde iki yapı fark etti. Bu yapıların neden oluştuğu ise tam olarak bilinmiyor.
Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki buzulların kapladığı alan mart ve eylül ayları arasında giderek küçülür. Bilim insanları, küresel iklim üzerinde önemli etkileri olduğu için kutup bölgelerindeki buzullarda ortaya çıkan mevsimsel değişimleri takip eder. Bu amaçla uydular tarafından çekilen görüntüler kullanılır.
3 Ağustos 2023 tarihinde Landsat 9 uydusu tarafından çekilen fotoğrafta, Grönland’ın batısında yer alan fiyortlardan birinde halka şeklinde bir yapı dikkatleri çekti. Halka şeklindeki yapı Kangilleq Buzulu’nun bitiminden denize doğru 2,6 kilometre açığa yayılmıştı. Fotoğraftaki diğer bir ilginç detaysa buzulun denizle birleştiği kısımda yer alan, daha küçük bir halka şeklindeki ikinci yapıydı.
Bu yapıların nasıl oluştuğu tam olarak bilinmiyor. Olası açıklama ise şöyle: Kangilleq Buzulu’ndan kopan bir buz dağının oluşturduğu dalgalar, halka şeklindeki bu yapının ortaya çıkmasına yol açmış olabilir.
Yaz aylarında buzullardaki erime sonucu oluşan tatlı sular, buzulun altından okyanusa doğru akar. Açığa çıkan tatlı suların yoğunluğu, tuzlu okyanus sularınkinden daha düşüktür. Dolayısıyla erime sonucu oluşan tatlı sular, buzulun okyanusla birleştiği kısımda yüzeye doğru hareket eder. Bu sırada tatlı suların yerini daha yoğun ve ılık olan okyanus suları alır ve buzulları alt kısımdan eritmeye başlar. Sonunda buzul kırılır ve bir buz dağı oluşur.
Kanada’daki Calgary Üniversitesinde jeomorfoloji alanında çalışan Dr. Dan Shugar ise uydu fotoğraflarında görülen halka şeklinin buz dağının ayrılmasından kaynaklanması durumunda, buzulun uç kısmında belirgin bir şekil değişikliğinin ortaya çıkması gerektiğini belirtiyor. Ancak 2 ve 3 Ağustos’ta çekilen görüntüler karşılaştırıldığında dikkate değer bir şekil değişikliği görülmüyor.
Gizemli halka şekli, Grönland’ın batısında yer alan Uummannaq isimli fiyort sisteminde görüldü.
Kaynaklar:
