Güneş Kremi Cildinizi Nasıl Korur? Güneş Yanığından Korunmanın Yolları Neler?

Lyalya Go/iStock.com

Güneş ışığı, D vitamini sentezi ve keyifli bir tatil deneyimi için faydalı olsa da morötesi (UV) radyasyon yoluyla cilt için önemli riskler oluşturuyor. Güneş ışığına aşırı maruz kalma, cilt kanseri ve erken yaşlanma gibi kalıcı hasarlara neden olabiliyor. 

Güneş ışığı, gözle görülen ışık ve morötesi (UV) ışınlar olarak bilinen görünmez elektromanyetik radyasyondan oluşur. Morötesi ışınlar, UVA, UVB ve UVC olmak üzere üçe ayrılır. UVA ışınları, cilt yaşlanmasına, ciltte kırışıklık ve leke oluşumuna neden olan ışınlardır. Bu ışınlar uzun vadede cilt kanserine de neden olabilir. UVB ışınları, güneş yanıklarına ve cilt kanserine neden olan ışınlardır. Bu ışınlar kısa sürede yoğun hasara yol açabilir.

solar22/iStock.com

UVC ışınları ise atmosfer tarafından soğurulduğu için cildimize ulaşmaz.

Bigmouse108/iStock

Güneş’ten gelen UV ışınlardan dalga boyu 315-400 nanometre aralığındaki UVA ışınlarının tamamı Dünya’nın yüzeyine ulaşabilir. UVB ışınlarının büyük kısmı ozon tarafından soğurulurken küçük bir kısmı yeryüzüne ulaşır. Enerjisi en yüksek olan UVC ışınları ise yer yüzeyine ulaşamaz.

Güneş Kremleri Cildimizi Nasıl Korur?

UV ışınlara karşı korunmak için pek çok insan güneş kremi kullanmayı tercih eder. Güneş kremleri, UVA ve UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan geniş spektrumlu ürünlerdir.

Güneş kremlerinde, cildinizi tıpkı bir kalkan gibi zararlı UV ışınlardan korumak için iki temel mekanizma kullanılır. Bunlar kimyasal ve fiziksel filtrelerdir.

Kimyasal filtre içeren güneş kremlerinin içinde oksibenzon, avobenzon, padimat gibi kimyasal moleküller bulunur. Bu kimyasal moleküller, adeta birer sünger gibi UV ışınlarını emer ve ısıya dönüştürerek ciltten uzaklaştırır.

Fiziksel filtre içeren güneş kremlerinde ise titanyum dioksit ve çinko oksit gibi mineraller bulunur. Bu mineraller ayna görevi görerek UV ışınları hapsetmeden ciltten geri yansıtır ve ışınların cilde ulaşmasını engeller.

Kimyasal filtreli güneş kremlerinin hafif yapısı dolayısıyla ciltte fark edilmemesi açısından kullanımı rahat olsa da bazı kişilerde ciltte tahrişe neden olabilir. Fiziksel filtreler ise genellikle daha az tahriş eder ve geniş spektrumlu koruma sağlar fakat cilt üzerinde beyaz bir tabaka hâlinde kalıntı bırakabilir. Bu nedenle hangi türün daha sağlıklı olduğu, kişisel tercihlere ve cilt tipine bağlıdır.

Kimyasal ve Fiziksel Filtreli Güneş Kremi Arasındaki Fark

Güneş Kreminin Cildi Koruyup Korumadığı Nasıl Anlaşılır?

Güneş kremini sürdükten sonra cildin hangi bölgelerinin korunduğunu görmenin bir yolu var: UV kameralı güneş aynaları. Bu aynalar, cilde uyguladığınız, çıplak gözle görülemeyen güneş kreminin görülmesini sağlar.  

Böylece güneş kreminin ciltte eşit şekilde dağılıp dağılmadığı ve cildin her köşesini kaplayıp kaplamadığı net bir şekilde görülebilir.

Peki Güneş Kremi Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

• SPF Değeri: Güneş kremlerinde SPF değeri, Güneş Koruma Faktörü anlamına gelir ve belirli aralıklarda sınıflandırılır. Örneğin SPF 2-12 arası ürünler asgari, 12-30 arası ürünler orta, 30'un üzerindekiler ise yüksek koruma sağlar.
• Cilt Tipi: Güneş kremi seçimi cilt tipinize göre yapılmalıdır. Yağlı ciltler için jel veya su bazlı ürünler, kuru ciltler için ise krem veya losyonlar tercih edilebilir.
• Ten Rengi: Açık tene sahip olan kişiler daha yüksek koruma faktörlü kremleri tercih etmelidir.
• Bileşenler: Güneş kremlerinde bulunan bazı kimyasal filtreler, hassas ciltlerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle özellikle hassas bir cilde sahipseniz hipoalerjenik ve paraben içermeyen güneş kremlerini tercih etmelisiniz.

Güneş Kremi Nasıl Kullanılır?

• Güneş kremini bol miktarda ve her 2 saatte bir tekrar sürmek önemlidir.
• Güneş kremi dışarı çıkmadan 30 dakika önce sürülmelidir.
• Güneş kremleri yüze uygulanacaksa bir çay kaşığının üçte biri kadar sürülmesi yeterlidir.
• Yüzme veya terleme sonrasında güneş kreminin tekrar uygulanması gerekir.
• Dudaklar da güneş kremi ile korunmalıdır.

IAN HOOTON/SPL/gettyimages.com

Yüze Güneş Kremi Uygulaması

Güneş kremleri, cilt kanserine karşı korunmanın ve erken yaşlanmayı önlemenin en etkili yollarından biridir. Doğru güneş kremini seçmek ve düzenli olarak kullanmak, cildin daha sağlıklı olmasına yardımcı olur. Unutmayın, güneş kremi sadece yaz aylarında değil, yıl boyunca her gün kullanılmalıdır.

Kaynakça:

• Sander, M. ve ark., “The efficacy and safety of sunscreen use for the prevention of skin cancer”, National Library of Medicine, Cilt 192, Sayı 50, 2020.
• https://popsci.com.tr/gunes-kreminiz-sizi-ne-kadar-uzun-sure-koruyor/
• https://turkdermatoloji.org.tr/media/hasta_bilgilendirme/gunesten_korunma.pdf
• https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-gunes-koruyuculari-32409.html
• https://www.duzen.com.tr/tr/art/94/gunes-isinlarina-dikkat!
• https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/the-science-of-sunscreen
• https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=85&contentid=P01351