İnsan Etkinlikleri Dünya’nın Kendi Etrafındaki Dönüşünü Etkiliyor

cicerocastro/iStock

Yerküredeki kütle dağılımında yaşanan değişimler, Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş eksenini etkiler. Kuzey Kutup Noktası hemen hemen her yıl on metre çapında bir çember çiziyor. Ayrıca bu salınma hareketinin merkezi de zamanla sürükleniyor. Son yıllarda salınma hareketinin merkezi yılda yaklaşık 9 santimetre İzlanda’ya doğru kayıyor.

Bir grup araştırmacı, yerküredeki kütle dağılımında yaşanan değişikliklerin dönme eksenine etkileri ile ilgili bir model oluşturdu ve 1993-2010 dönemiyle ilgili çeşitli bilgisayar benzetimleri yaptı. Söz konusu dönemde uydu ölçümleri, kutup noktalarındaki birkaç milimetrelik değişimleri bile tespit edebilecek kadar hassastı.

Araştırmacıların yaptığı hesaplar, barajlarda su tutulması ya da buzul erimeleri gibi değişimlerin yanı sıra yer altı sularının tüketilmesinin de Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş eksenin önemli ölçüde kaymasına neden olduğunu gösteriyor.

İçme ya da sulama amacıyla yer altı sularının aşırı kullanılması, karaların altındaki su kütlesinin okyanuslara aktarılmasına neden oluyor.

Araştırmacıların yaptığı hesaplara göre, 1993-2010 döneminde tüketilen yer altı suları Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş ekseninin 80 santimetre kaymasına yol açtı. Bu, Antarktika ya da Grönland’daki buzul erimelerinin neden olduğu değişimden daha fazla.

Yer altı sularının tüketilmesinin görece büyük bir etkisinin olmasının sebeplerinden biri de kütle değişiminin daha çok orta enlemlerde yaşanmış olması. Şayet aynı miktarda kütle değişimi Ekvator’a yakın bölgelerde meydana gelseydi etkileri çok daha az olurdu.

Detaylı bilgiye Ki-Weon Seo ve arkadaşlarının Geophysical Research Letters’ta yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.