İnsanlar mı Yoksa Yanardağlar mı Daha Fazla Karbondioksit Salımına Sebep Olur?

Yayım hakkı: NASA

Yanardağ patlamaları sırasında atmosfere büyük miktarda -aralarında karbondioksitin ve sülfür dioksitin de bulunduğu- farklı gazlar, kül, sıvı damlacıkları ve katı parçacıklar yayılır. Karbondioksit küresel ısınmaya sebep olan bir sera gazıdır. Atmosferdeki sıvı damlacıkları ve katı parçacıklar (aerosoller) ile sülfür dioksit ise güneş ışınlarının uzaya geri yansımasına neden olarak Dünya’nın ortalama sıcaklığını azaltıcı yönde etki eder.

“Yanardağ patlamaları, insan kaynaklı etkinlikler sonucu atmosfere salınandan daha fazla miktarda karbondioksit salımına sebep olur mu?” sorusuna ise kesin bir şekilde “hayır” cevabını vermek mümkün. Örneğin 2010 yılında insan kaynaklı etkinlikler sonucu atmosfere salınan karbondioksit miktarı 35 gigaton olarak ölçüldü. Ancak Dünya üzerinde bulunan (sualtındaki ve karasal bölgelerdeki) bütün yanardağlardan yayılan karbondioksit miktarının 0,13 gigaton ile 0,44 gigaton arasında olduğu tahmin ediliyor. Yani insanlar yanardağlarla kıyaslandığında 80 ile 270 kat daha fazla karbondioksit salımına sebep oluyor.

Yanardağ patlamalarının küresel ölçekteki iklim sistemlerini önemli miktarda etkilediğini söylemek doğru olmaz. Ancak bilim insanları büyük ölçekteki yanardağ patlamalarının Dünya’nın ortalama sıcaklığı dolayısıyla da iklim üzerinde kısa dönemli etkileri olabileceğini düşünüyor. Örneğin 1991 yılında patlayan Filipinler’deki Pinatubo Yanardağı’nın bir sonraki yıl Dünya’nın ortalama sıcaklığın 0,5 santigrat derece azalmasına sebep olduğu tahmin ediliyor.