İstanbul Depremi ile İlgili Yeni Araştırma
Araştırmacıların yakın zamanlarda Nature Communications’ta yayımladıkları sonuçlara göre Kuzey Anadolu kırığı kilitlenmiş durumda ve tektonik gerilme birikiyor.
İstanbul’da geçmişte çok büyük depremler meydana geldiği biliniyor. 22 Mayıs 1766 yılında meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki son büyük deprem, kentte çok büyük bir yıkıma sebep olmuştu.
Yeryüzündeki tektonik levhalar hareket hâlindedir. İki levhanın birbiriyle çarpıştığı sınır bölgelerinde (kırıklarda) birbirini iten levhalar kilitlenir (hareket edemez) ve tektonik gerilme meydana gelir. Büyük depremler bu gerilmelerde biriken sismik enerjinin kısa süre içinde boşalmasının sonucudur.
İstanbul’daki büyük depremlerin kaynağı olan Kuzey Anadolu kırığı, Avrasya ve Anadolu levhalarının karşılaştığı sınırda yer alır. 1999 yılında İzmit’te meydana gelen deprem de bu kırığın İstanbul’un 90 kilometre doğusundaki bir kısmında meydana gelmişti.
Kuzey Anadolu kırığı Marmara Denizi’nin altında kaldığı için tektonik gerilmeleri takip etmek zordur. Karasal bölgelerin altındaki kırıkları takip etmek görece daha kolaydır. Örneğin GPS uyduları kullanılarak karasal bölgelerdeki kırıklarda meydana gelen değişimler hakkında veri toplanabiliyor. Ancak GPS sinyalleri deniz sularına yeteri kadar nüfuz edip deniz tabanının altındaki kırıklara ulaşamıyor. Kara üzerinde yapılan ölçümlerse kırığın kilitlenip kilitlenmediğiyle ilgili net bir fikir vermiyor.
Aralarında İstanbul Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi ve Kandilli Rasathanesinden araştırmacıların da yer aldığı uluslararası bir araştırma grubu, Kuzey Anadolu kırığını incelemek için on adet ölçüm cihazını deniz yüzeyinin 800 metre altında kırığın her iki tarafına yerleştirmiş. Yaklaşık 2,5 seneye yayılan incelemeler sırasında 650.000’den fazla milimetre hassasiyetinde uzaklık ölçümü yapılmış. Araştırmacıların yakın zamanlarda Nature Communications’ta yayımladıkları sonuçlara göre Kuzey Anadolu kırığı kilitlenmiş durumda ve tektonik gerilme birikiyor. Tahminlere göre, biriken enerjinin boşalması durumunda levhalar dört metreden fazla kayabilir. Bu durum İstanbul civarında 7,1 ila 7,4 büyüklüğünde bir deprem yaşanabileceği anlamına geliyor.
