Kasım Ayında Gökyüzünde Neler Var?

Kasım ayı, gökyüzü gözlemcilerine iki göktaşı yağmuru gözlemleme fırsatı veriyor. Birincisi ayın ilk yarısında en yüksek etkinliğe ulaşan Boğa (Taurid) göktaşı yağmuru.

Boğa göktaşı yağmurunun kaynağı 2P/Encke kuyrukluyıldızı. Göktaşı yağmurunun iki kolu var. Güney Boğa göktaşı yağmuru 5 Kasım’da en yüksek etkinliğe ulaşacak. Kuzey kolunun en etkin olduğu tarih ise 12 Kasım. Bu tarihlerde saatte birkaç (yaklaşık 10) göktaşı gözlemlenebilir. Göktaşları gece yarısında güneydoğu ufkunun üzerinde ortaya çıkacak. Göktaşlarının gökyüzünde ortaya çıktığı noktayı Boğa Takımyıldızı’na bakarak bulabilirsiniz.

American Meteor Society

5 Kasım’da Ay, dolunay evresinden yeni çıktığından Güney Boğa göktaşı yağmurunun gözlemlenmesini zorlaştırabilir. Kuzey Boğa göktaşı yağmurunun en aktif olduğu tarih olan 12 Kasım’da ise sondördün evresinden yeniay evresine yaklaşan Ay, göktaşlarının fark edilmesini olumsuz etkilemeyecek.

Boğa göktaşı yağmuru sırasında parçacıklar gökyüzünde görece daha yavaş hareket ettiği ve parçacıkların boyutu daha büyük olduğundan, çok parlak göktaşlarını diğer göktaşı yağmurlarındakinden daha uzun süre gözlemlemek mümkün.

 

Aslan göktaşı yağmuru

Aslan göktaşı yağmuru sırasında çekilmiş bir fotoğraf

Kasım ayında gözlemlenebilecek ikinci göktaşı yağmuru Aslan (Leonids) göktaşı yağmuru. Kaynağı 55P/Tempel-Tuttle kuyrukluyıldızı olan Aslan göktaşı yağmurunun en etkin olduğu tarih 17-18 Kasım. Saatte en fazla 15 göktaşının gözlemlenebileceği bu tarihte Ay, yeniay evresinde olduğundan göktaşı gözlemini bozamayacak. Göktaşlarının ortaya çıktığı noktayı gece yarısından sonra güneydoğu ufkunun üzerinde Aslan Takımyıldızı’na bakarak bulabilirsiniz. Ancak Aslan göktaşı yağmurunda parçacıklar hızlı hareket ettiklerinden gökyüzünde kısa sürede kaybolacaklar.

 

6 Kasım’da Ay yerberi, 21 Kasım’da ise yeröte konumda. Bu tarihlerde Ay ve Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 361.400 km ve 406.100 km.

6 Kasım’da Güneş'in doğuşundan kısa süre önce Ay, Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran’ı örtecek yani bir kırmızı dev olan Aldebaran’ın ışığının Dünya’ya ulaşmasını engelleyecek.

 

Kasım ayında gezegenler

Merkür

Merkür, 24 Kasım’da en büyük doğu uzanımı konumunda.

Yörüngesi Güneş’e en yakın gezegen olduğundan Merkür’ün gözlemlenmesi hayli zordur. Merkür en büyük doğu uzanımı ve en büyük batı uzanımı konumlarındayken Güneş ile arasındaki açısal mesafe en büyüktür. Bu konumlarda olduğu dönemler Merkür gözlemi için en uygun zamanlardır. Ancak 24 Kasım’da Merkür gece saatlerinde ufkun altında olacağından Güneş'in batışından kısa sıra önce güneybatı ufkunun üzerinde gözlemlenebilir.

 

Venüs

Venüs üst kavuşum noktasına doğru yaklaşıyor. Bu nedenle kasım ayı boyunca Venüs ile Güneş arasındaki açısal mesafe her geçen gün azalıyor. Venüs, Güneş'in doğuşundan kısa süre önce doğu ufkunun üzerinde gözlemlenebilir.

17 Kasım’da Venüs ve Ay gökyüzünde birbirine yakın görünecek.

 

Mars

Mars, kasım ayında Güneş'in doğuşundan önce doğu ufkunun üzerinde gözlemlenebilir. Üst kavuşum noktasından uzaklaşmaya başlayan Mars, kasım ayının ilerleyen günlerinde daha erken doğmaya başlıyor.

15 Kasım’da Mars ve Ay gökyüzünde birbirine yakın görünecek.

 

Üç gezegen ve Ay bir arada

Stellarium - 16 Kasım sabahı doğu-güneydoğu ufku

15-17 Kasım tarihleri arasında Venüs, Mars ve Jüpiter ile yeniay evresine yaklaşan Ay gökyüzünde bir arada. Üç gezegen ve onlara eşlik eden Ay’ı doğu-güneydoğu ufkunun üzerinde Güneş'in doğuşundan kısa süre önce gözlemleyebilirsiniz.

Jüpiter

26 Ekim’de kavuşum konumundan ayrılan Jüpiter, bu tarihten sonra Güneş'in doğuşundan önce gökyüzünde ortaya çıkmaya başlayacak. Kasım ayının ortasına kadar Başak Takımyıldızı’nda gözlemlenebilecek gezegen, ay sonunda Terazi Takımyıldızı’na yaklaşıyor.

 

Satürn

Satürn, kasım ayı boyunca Güneş'in batışından önce güney-güneybatı ufkunun üzerinde gözlemlenebilir.

21 Kasım’da Satürn ve Ay birbirine yakın görünecek. Her iki gökcismini gökyüzünde Yay ve Yılancı takımyıldızlarının arasına bakarak bulabilirsiniz.

 

Uranüs ve Neptün

Kasım ayında Güneş Sistemi’nin en uzak iki gezegeni Neptün ve Uranüs basit bir teleskop yardımıyla gözlemlenebilir.

Uranüs, Güneş'in batışından sonra doğu ufkunun üzerinden doğacak, gece yarısından hemen önce güney ufkunun üzerinde en yüksek noktaya ulaşacak ve Güneş'in doğuşundan önce batı ufkunun üzerinde gözden kaybolacak. Uranüs, kasım ayı boyunca Balıklar Takımyıldızı’nda gözlemlenebilecek.

Neptün ise Güneş'in batışından gece yarısına kadar güney ufkunun üzerinde Kova Takımyıldızı’nda gözlemlenebilir.