Kedigillerden Aslan

Anca_Liliana/iStockphoto.com

Aslan, kedigiller arasında kaplandan (Panthera tigris) sonra gelen en büyük ikinci türdür. Keskin ve geri çekilebilir pençeleri, geniş yüzü, görece kısa boynu ve kaslı vücuduyla dikkat çeker. Kürkü genellikle tek renklidir; kahverengi, sarımsı kırmızı, açık bej ve gümüş tonlarında olabilir. Erkek aslanlar yeleli ve 150-250 kilogram, dişileri ise yelesiz ve 120-180 kilogram ağırlığındadır.

Peki neden sadece erkek aslanlarda yele bulunur?

Bu sorunun cevabı, aslanların da bizim gibi memeliler sınıfına ait canlılar olmasında saklı. Erkek aslanların vücudu testosteron hormonu üretir. Testosteron vücutta kıl uzamasını uyaran bir hormondur. Boyun bölgesindeki uzun ve koyu kılların gelişmesi de testosteron miktarına bağlıdır. Yeleler dış görünüşün ötesinde önemli biyolojik işlevler taşır. Dişilerin eş seçiminde ve erkekler arası rekabette önemli bir rol oynar.

Sdbower/iStockphoto.com

Aslanların ısırma kuvveti yaklaşık 180 kg’lık bir ağırlığın uyguladığı baskıya eşdeğerdir. Bu, örneğin büyük bir buzdolabı ağırlığına denktir. Güçlü çeneleri sayesinde yaşadıkları bölgeye bağlı olarak antilop, ceylan, zebra ya da kirpi gibi memelilerle beslenebilirler. Doğal avcıları bulunmadığı için besin zincirinin en tepesinde yer alırlar.

Doğal yaşam alanları arasında ormanlar, savanlar, çalılıklar hatta çöl bölgeleri bulunur. Ne yazık ki Türkiye de dâhil olmak üzere pek çok ülke coğrafyasında nesli tükenmiştir. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Listesi’nde bulunan aslanlar, günümüzde yalnızca Hindistan’ın belirli bölgeleriyle Afrika’nın güney ve doğu kısımlarındaki doğal ortamlarında yaşamaya devam ediyor.

Aslanlar, kedigiller familyasının en sosyal türlerinden biridir ve genellikle 9 ila 15 bireyden oluşan sürüler hâlinde yaşarlar. Sürüde belirgin bir iş bölümü vardır. Dişi aslanlar avlanmak, yavrulara bakmak gibi temel görevleri üstlenir. Bir grup dişi avlanırken diğer grup yavrulara bakabilir hatta yavrular arasında süt paylaşımı bile gözlemlenebilir. Dişiler genellikle grup hâlinde avlanarak başarı oranlarını artırır. Bununla birlikte aslanlar fırsatçı etoburlardır; yani bazen sırtlan gibi diğer yırtıcıların avlarını çalabilirler. Erkek aslanların temel görevi, sürüyü korumak ve bölgeyi savunmaktır. Her zaman sürüyle birlikte bulunmazlar. Sürekli bir gruba bağlı olmayan bireyler ‘’göçebe aslan’’ olarak adlandırılır. Göçebe aslanlar genellikle av göçlerini takip eder ve leşlerle beslenirler.

Ygluzberg/iStockphoto.com

Aslanlar da diğer kedigiller gibi hırıltı ve miyavlama benzeri yumuşak sesler çıkarabilir. Ancak onları daha çok erkeklerin konum bildirme amacıyla kullandığı güçlü kükremeleriyle tanırız.

Kaynaklar:

• Haas, S. K., Hayssen V., & Krausman P. R. (2005). Panthera leo. Mammalian Species, (762), 1-11
• Wroe, S., McHenry, C., & Thomason, J. (2005). Bite club: comparative bite force in big biting mammals and the prediction of predatory behaviour in fossil taxa. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 272(1563), 619-625.
• Kyoung, D. K., Kim, J., Kim, J. W., & Kim, M. J. (2023). Effects of parathyroid hormone on the microarchitecture and bone remodeling of alveolar bone under physiologic mastication forces: An in vivo study in dogs.
• https://web.archive.org/web/20120415054339/http://www.phoenixzoo.org/learn/animals/animal_detail.aspx?FACT_SHEET_ID=100001
• https://animaldiversity.org/accounts/Panthera_leo/
• https://www.iucnredlist.org/species/15951/266696959#ecological-function
• West, P. M. (2005). The lion’s mane. American scientist, 93(3), 226-235.
• https://animals.howstuffworks.com/animal-facts/strongest-animal-bite-in-the-world.htm#pt5

Yazar Hakkında:

Sueda Deveci

Ankara Üniversitesi Biyoloji Bölümü Lisans Öğrencisi