Mart Ayında Gökyüzünde Neler Var?

Mart ayının ilk günlerinde hilal şeklinde görünen Ay’ı gün batımından sonra Mars, Venüs ve Uranüs ile birlikte batı ufkunun üzerinde gözlemlemek mümkün.

Ay, 3 Mart’ta yerberi konumunda. Fark etmesi zor olsa da Ay bu konumdayken gökyüzünde diğer zamanlara göre daha büyük görünür.

Ay, 18 Mart’ta ise yeröte konumunda yani yörüngesindeki hareketi sırasında Dünya’ya en uzak konumda olacak. Bu konumdayken iki gökcismi arasındaki mesafe 404.700 km.

5 Mart’ta Ay ve Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Bu süreçte Ay -Dünya ile Aldebaran’ın arasından geçeceğinden- Aldebaran’ı kısa süreliğine örtecek. Örtme sürecinde Aldebaran zaman zaman Ay’ın kenarlarından sıyrılıp ortaya çıkacak ve tekrar kaybolacak. Ancak bu olay Amerika kıtasının kuzeyinde gözlemlenebilecek.

İç gezegenlerden biri olan Merkür 7 Mart’ta üst kavuşum konumunda. Bu konumda Dünya, Güneş ve Merkür aynı hizadayken Güneş, Dünya ile Merkür’ün arasında bulunur.

Merkür, yörüngesinde üst kavuşum noktasına doğru hareket ederken gökyüzünde giderek Güneş’e daha yakın görünecek. Belli bir noktadan sonra ise Güneş’in parlaklığı nedeniyle gözlemlenmesi mümkün değil.

7 Mart’taki üst kavuşum olayından sonraki birkaç hafta boyunca gözlemlenemeyecek Merkür, Güneş’ten uzaklaştıkça gökyüzünde tekrar ortaya çıkmaya başlayacak.

Yörüngeleri Dünya’nınkine göre Güneş’e daha yakın olan Merkür ve Venüs iç gezegenler olarak isimlendirilir. Merkür ve Venüs yörüngelerindeki hareketleri sırasında gökyüzünde uydumuz Ay gibi farklı evrelerde görünür.

ESO Avrupa Güney Gözlemevi

İç gezegenler üst kavuşum noktasındayken tam aydınlık evrededir. Ancak iç gezegenler bu konumdayken, Dünya’dan bakıldığında Güneş’e çok yakın olduklarından gözlemlenmeleri mümkün değildir.

Güneş’le aralarındaki açısal mesafe büyümeye başladıkça yani Güneş’le araları açıldıkça iç gezegenler gökyüzünde tekrar görünmeye başlar.

İç gezegenler alt kavuşum noktasındayken “yeni” evrededirler ve Dünya’ya en yakın konumdadırlar. İç gezegenlerin görünür büyüklükleri yörüngelerindeki hareketleri sırasında belirgin biçimde değişir. Örneğin Merkür’ün alt kavuşum noktasındaki görünür büyüklüğü, üst kavuşum noktasındaki görünür büyüklüğünden üç kat fazladır. 

Diğer bir iç gezegen olan Venüs ayın ilk günlerinde akşamları batı ufkunun üstünde gözlemlenebilir. Venüs alt kavuşum noktasına doğru hareket ederken gökyüzünde Güneş’le arasındaki açısal mesafe giderek küçüldüğünden, mart ayının ilerleyen günlerinde Venüs’ü gözlemlemek mümkün olmayacak.

Venüs 25 Mart’ta ise alt kavuşum noktasında. Bu konumda Dünya, Venüs ve Güneş aynı hizadayken Venüs, Dünya ile Güneş’in arasında bulunur.

14 Mart’ta Ay ve Jüpiter birbirine yakın görünecek.

20 Mart ilkbahar ılımı yani gece ve gündüz süresinin eşit olduğu tarih. İlkbahar ve sonbahar ılımı, yıl içinde Dünya’nın Ekvator düzlemi ile yörünge düzleminin tam olarak çakıştığı iki andır ve bu tarihler Kuzey Yarımküre’de sırasıyla ilkbaharın ve sonbaharın başlangıcı olarak kabul edilir.

20 Mart’ta Jüpiter ve Ay gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Her iki gökcismi Güneş’in doğuşundan önceki birkaç saat boyunca güney ufkunun üzerinde gözlemlenebilir.