Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: Elektron Mikroskobu Mikro Dünyaların Keşfi

Kafein Merkezi Sinir Sistemini Nasıl Etkiliyor?

Kaybedilen Dişler Geri Kazanılabilir mi?

En Uzak Galakside Oksijen Keşfedildi

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Ocak 2025’te Gökyüzünde Neler Oluyor?

Dr. Tuba Sarıgül

03/01/2025

Yılın en önemli gök taşı yağmurlarından biri olan Quadrantid (Dörtlük) gök taşı yağmuru, 3 Ocak’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor.

serebryannikov/iStock.com

Merkür

1 Ocak Saat: 07.30; Güneydoğu yönü; Merkür, Antares, Akrep Takımyıldızı

Merkür, ocak ayında şafak vakti etkileyici gökyüzü manzaraları sunuyor. Ayın ilk günlerinde Güneş’ten yaklaşık 1,5 saat önce doğu-güneydoğu yönündeki ufuktan yükselen Merkür, gökyüzünde kolayca fark edilebiliyor. (Yazıda verilen saatler Ankara içindir.) Ayın ilerleyen günlerinde ise daha geç doğmaya başlayan Merkür’ün ufuk düzleminden yüksekliği de azalıyor.

Şubat ayının başlarında, yörünge hareketi dolayısıyla Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanan Merkür, bu süreçte gökyüzündeki konumu Güneş’e yaklaştığı için ocak ayının son haftasından itibaren görülemiyor.

Merkür’ü ocak ayının ilk günlerinde şafak vakti gökyüzünde Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Antares ile bir arada görebilirsiniz.

Venüs

3 Ocak Saat: 19.00; Güneybatı yönü; Ay, Venüs, Oğlak Takımyıldızı

3 Ocak akşamı, Venüs ve hilal şekildeki Ay’ı güneybatı yönünde, ufkun üzerinde birbirine çok yakın görebilirsiniz.

Venüs, ocak ayında Güneş’in batışından sonra güneybatı yönündeki ufkun üzerinde parlıyor. Venüs’ün parlaklığı ve ufuktan yüksekliği, ayın ilerleyen günlerinde artıyor. Ancak gezegen yuvarlağının güneş ışığıyla aydınlanan kısmının oranı, %55’ten %39’a düşüyor. 11 Ocak’ta ise Venüs’ün aydınlık ve karanlık görünen kısımlarının büyüklüğü, neredeyse eşit olacak. Ocak ayında da Venüs’ün evrelerindeki değişimini bir dürbün ya da basit bir teleskop yardımıyla gözlemleyebilirsiniz.

Venüs, 10 Ocak’ta en büyük doğu uzanımı konumuna geliyor. Bu konumdayken Güneş ile Venüs arasındaki açısal mesafe, en yüksek değerdedir.

Mars

14 Ocak Saat: 06.00; Batı yönü; Mars, Ay, Polluks, Kastor, İkizler Takımyıldızı

Ocak ayının belki de en önemli gök olayı, Mars kavuşumu. 16 Ocak’ta karşı konuma gelen Mars bu konumdayken Güneş ve Dünya ile aynı hizadadır ve Güneş’e göre Dünya’nın arkasında bulunur. Kızıl Gezegen, bu konumdayken gökyüzünde daha parlak ve büyük görünür.

Mars, ocak ayında Güneş’in batışından yaklaşık 1,5 saat sonra kuzeydoğu-doğu yönündeki ufkun üzerinden doğuyor, gece yarısından kısa bir süre sonra gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşıyor ve Güneş’in aydınlığında kayboluncaya kadar görülebiliyor.

14 Ocak gecesi, Mars ile dolunay evresindeki Ay’ı İkizler Takımyıldızı’nın en parlak yıldızları Polluk ve Kastor ile bir arada görebilirsiniz.

Jüpiter

11 Ocak Saat: 02.30; Batı yönü; Ay, Jüpiter, Boğa Takımyıldızı

Jüpiter, ocak ayında Güneş’in batışından sonra doğu yönünde, ufuktan yükseliyor. Gece yarısından yaklaşık iki saat önce ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek noktasına ulaşan Jüpiter, Güneş’in doğuşundan iki saat önce batı-kuzeybatı yönündeki ufuktan batıyor. Güneş sisteminin en parlak gezegeni, ayın ilerleyen günlerinde daha erken batmaya başlıyor ve parlaklığı hafifçe azalıyor.

11 Ocak’ta Jüpiter’i ve dolunay evresine yaklaşan Ay’ı batı yönündeki ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.

Satürn

4 Ocak Saat: 21.30; Güneybatı yönü; Ay, Satürn, Koca Takımyıldızı

Ocak ayında Güneş’in batışından sonra ufkun üzerinde olan diğer bir gezegen Satürn. Ayın ilk günlerinde ufkun yaklaşık 40 derece üzerinde ortaya çıkan Satürn, gece yarısından yaklaşık bir saat önce batıyor. Satürn, ayın ilerleyen günlerinde daha erken saatlerde batmaya başlıyor ve gözlem süresi kısalıyor.

4 Ocak akşamı, Satürn’ü ve hilal şeklindeki Ay’ı gökyüzünde neredeyse birbirine dokunacak kadar yakın görebilirsiniz.

18 Ocak akşamı, Venüs ve Satürn’ü güneybatı yönündeki ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz. Kova Takımyıldızı’nda bulabileceğiniz iki gök cisminden Venüs, Satürn’e göre çok daha parlak görünüyor.

Satürn

Quadrantid (Dörtlük) Gök Taşı Yağmuru

4 Ocak Saat: 03.00; Kuzeydoğu yönü; Quadrantid Gök Taşı Yağmuru, Ejderha Takımyıldızı, Çoban Takımyıldızı

Yılın en önemli gök taşı yağmurlarından biri olan Quadrantid (Dörtlük) gök taşı yağmuru, 3 Ocak’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte, uygun gözlem koşullarında saatte 120 adete kadar gök taşı görülebilir. Gök taşı yağmurunun en yüksek etkinliğe ulaştığı tarihte Ay yuvarlağının yaklaşık %11’i aydınlık olduğundan, gök taşlarını fark etmek zorlaşmıyor.

Siz de gök taşlarının gökyüzünde ortaya çıktığı nokta yani saçılma noktasını 3 Ocak’ı 4 Ocak’a bağlayan gece, kuzeydoğu-doğu yönünde, ufkun üzerinde Çoban Takımyıldızı ile Ejderha Takımyıldızı’nın arasında bulabilirsiniz.