Reçete Edilen Antibiyotiği Bitene Kadar Kullanmalı mıyız?

JulPo/iStock.com

Antibiyotik Nedir?

Antibiyotik, bakterilerin neden olduğu hastalıkların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.

Antibiyotik Kullanımı Antibiyotik Direncini Artırır mı?

Uzmanlara göre antibiyotiklerin yanlış ve aşırı kullanımı antibiyotik direncine yol açabiliyor.  Bu direnç ise potansiyel olarak zararlı bakterilerin, antibiyotiklerin etkinliğini azaltmasına neden olabiliyor.

Antibiyotik direnci, dünya genelinde giderek artan bir halk sağlığı sorunu hâline geldi. Bir kişiye, antibiyotiğe dirençli bir bakteri bulaştığında hem o hastanın tedavisi zorlaşıyor hem de antibiyotiğe dirençli bakteri insanlar arasında daha kolay yayılabiliyor.

Antibiyotikler işe yaramadığında hastalıklar daha uzun sürebiliyor, farklı hastalıklar ortaya çıkabiliyor ve tedavi için daha güçlü ve pahalı ilaçların kullanılması gerekebiliyor.

Reçete Edilen Antibiyotik Tamamen Bitirilmeli mi?

Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre antibiyotik tedavisi erken sonlandırılırsa, antibiyotiğin hastalığa neden olan bakterilerin hepsini öldürememe riski bulunuyor. Bu durumda sağ kalan bakteriler mutasyona uğrayarak tedaviye dirençli duruma gelebiliyor. Bu yüzden de WHO hastalara, reçete edilen ilacı erken bırakmadan doktorun tavsiye ettiği süre boyunca kullanmalarını öneriyor.

Diğer taraftan 2017 yılında İngiliz tıp uzmanları tarafından yapılan bir araştırmaya göre antibiyotik kullanımının erken sonlandırılması değil, gereksiz kullanılması antibiyotik direncini artırıyor. 2017 yılında yapılan başka bir araştırma da kısa süreli antibiyotik kullanımının aksine uzun süre antibiyotik kullanımının antibiyotiğe dirençli bakterilerin oluşmasını artırabileceğini gösteriyor. 2019 yılında yapılan bir diğer araştırmanın sonuçları da benzer şekilde uzun süreli antibiyotik kullanımının antibiyotik direncini artırdığını gösteriyor.

Araştırmalar doktor tarafından tavsiye edilen süre boyunca ya da bu süreden daha kısa süreli antibiyotik kullanımının etkileri üzerine farklı sonuçlar gösterse de bilim insanları en uygun antibiyotik kullanım süresi üzerine çalışmalarına devam ediyor. Antibiyotik tedavi süreci hastalığa bağlı olarak değiştiği için bilim insanları, antibiyotiklerin doktor tarafından reçete edilen süre boyunca kullanılması gerektiğini de vurguluyor.

Kaynaklar:

• Langford, B.J. ve Morris, A.M., “Is it time to stop counselling patients to "finish the course of antibiotics"?”, Canadian Pharmacists Journal, Cilt 150, Sayı 6, s. 349-350, 2017.
• Llewelyn, M.J. ve ark., “The antibiotic course has had its day”,  British Medical Journal, Cilt 358, 2017.
• Wilson, H.L. ve ark., “Optimal antimicrobial duration for common bacterial infections”, Australian Prescriber, Cilt 42, Sayı 1, s.5-9, 2019.
• https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/combating-antibiotic-resistancehttps://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/combating-antibiotic-resistance
• https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/antimicrobial-resistance-does-stopping-a-course-of-antibiotics-early-lead-to-antibiotic-resistance
• https://www.cdc.gov/antibiotic-use/do-and-dont.html