Sabun ile Deterjan Arasında Ne Fark Var?

Sabun ve sentetik deterjanlar, suda çözünerek farklı yüzeylerdeki kirleri temizleyen maddelerdir. Yüzeylerdeki kirlerin uzaklaştırılması basit bir işlem gibi görünse de farklı aşamaları olan karmaşık kimyasal bir süreçtir. Ayrıntılar için Sabun Nasıl Temizler? yazımızı okuyabilirsiniz.

Sabun ve sentetik deterjanları oluşturan moleküllerin her ikisinde de suyla etkileşen (hidrofilik olarak isimlendirilir) ve suyla etkileşmeyen (hidrofobik olarak isimlendirilir) bölümler vardır. Moleküldeki suyla etkileşen bölümler sabunun ve deterjanın suda çözünmesini sağlarken, suyla etkileşmeyen bölümler kiri çözer.

Sabun yağ asitlerinin bir baz ile tepkimeye girmesi sonucu oluşur. Sabun insanlar tarafından çok eski zamanlardan beri temizlik amacıyla kullanılıyor. Geçmişte bu amaçla hayvansal ya da bitkisel yağlar ile suda bekletildiğinde bazik özellik gösteren kül gibi doğal malzemelerden yararlanılıyordu. Ancak geleneksel sabunların asitlik derecesi düşüktür yani bazik özellik gösterirler. Sabunun asitlik derecesinin yükselmesine neden olan kirleticiler ve suyun sertlik düzeyinin yükselmesine neden olan kalsiyum ve magnezyum gibi iyonlar, sabunun suda katı birikintiler oluşturmasına ve temizleme özelliğinin azalmasına neden olur.

Bu sorunların üstesinden gelebilmek için 1900’lü yılların başında sentetik deterjanlar üretildi. Deterjanlar bulaşık, çamaşır, yüzey temizliği gibi farklı amaçlarla kullanılabilir. Deterjanların içeriği kullanım amaçlarına göre değişiklik gösterebilir. Deterjanlar asitlik derecesindeki değişiminden daha az etkilenir. Günümüzde sentetik deterjanların en yaygın kullanılan ham maddesi petrol ürünlerinden elde edilir.

Kaynaklar:

• https://www.britannica.com/science/soap
• https://chem.libretexts.org/Bookshelves/Organic_Chemistry/Supplemental_Modules_(Organic_Chemistry)/Lipids/Properties_and_Classification_of_Lipids/Soaps_and_Detergents