Satranç - Eylül 2021
Satranç köşesinde bu ay Ağustos 2021 probleminin çözümüne ve Eylül 2021 problemine yer veriyoruz.
Sevgili gençler,
Önce, geçen ay sorduğumuz problemin çözümünü verelim:
Beyaz oynar, iki hamlede mat eder.
Bu problemin özelliği, birbirine benzeyen dört farklı anahtar hamle adayı içermesi. Ama bu adaylardan üçü yanlış. Önce onları görelim:
Bu hamlelerin ortak özelliği ne? Hepsi de siyahı “Novotny kesişimi”ne zorluyor. Örneğin “a” çözüm denemesinde beyaz fil kritik e5 karesi üzerine gelerek hem siyah filin hem de e2’deki kalenin yolunu tıkıyor ve iki farklı şekilde matla tehdit ediyor. Eğer siyah 1…Fxe5 oynarsa 2. Ke7 mat, 1…Kxe5 oynarsa 2. Ag7 mat var. Novotny kesişimini daha iyi anlamak için Kasım 2018 yazımıza bakabilirsiniz.
Buradaki 1. Fe5, 1. Ad4 ve 1. Kd4 hamlelerine problem terminolojisinde “deneme” dendiğini hatırlatalım. Deneme, problemi çözer gibi görünen ancak siyahın yalnızca tek bir savunma hamlesiyle mattan kurtulabildiği bir hamledir. Bir tür “yalancı anahtar hamle” gibi de görülebilir.
Peki buradaki doğru anahtar hamle ne? Tabii ki bir başka Novotny hamlesi:
İngiliz kurgucu Michael Lipton’un bir “Novotny ormanı” içinde problemi çözmeye çalışan kişiyi şaşırtmayı amaçladığı açık. Sakin ve zaman baskısı olmayan bir ortamda çözmek çok güç olmayabilir ama zamana karşı yapılan problem çözme yarışmalarında durum farklı olacaktır.
Birçok okurumuz anahtar hamle olarak 1. Kxd1’i düşünmüş (tehdit: 2. Kd8 mat). Oysa siyah 1…Fd4 ile matı önler. Cazip görünen bir diğer hamle olan 1. Fxc3’ü yazanlar da olmuş (tehdit: 2. Ag7 mat). Burada da 1…Axh7 ile siyah mattan kurtulur. Bazı okurlarımız ise iki farklı anahtar hamle önermişler. Satranç problemlerinde (eğer bir kurgu hatası yoksa ki bu çok nadirdir) tek bir anahtar hamle olur, başka bir deyişle tek bir çözüm vardır. Eğer birden fazla çözüm bulduğunuzu düşünüyorsanız çözümleri kontrol etmeniz gerekir.
İki hamlelik problemlerin önemli kurgucularından Lipton’un bir başka problemini örnek olarak sunuyoruz:
Beyaz oynar, iki hamlede mat eder.
Önce kendiniz çözmeye çalışın, başaramazsanız çözümü görmek için buraya tıklayın.
Satranç köşesinde Ağustos 2021 problemini doğru çözen 5 kişi TÜBİTAK popüler bilim kitaplarından hediye kazandı. Hediye kazanan okurlarımızın isimleri aşağıdaki listede koyu renk ile belirtildi.
- Ediz Kanlı
- Siraç Can
- Emre Akharman
- İrem Baydoğan
- Atakan Erdem
- Berat Yağız Canpolat
- Davut Mert Öçal
- Arafat Haykır
- Aras Polat
- Atakan Burak Akkahve
- Kaya Kayabaş
- Funda Kartaloğlu
- Yunus Emre Yalçın
- Ayşe Ceren Özaydın
- Kerem Aydemir
- Melisa Özkan
- Mümtaz Ulaş KESKİN
- Mustafa Kaynak
- Hasan Mirza TAŞÇIER
- Görkem Ersoy
Bu ayın ödüllü sorusu da aşağıdaki diyagramda.
Beyaz oynar, üç hamlede mat eder.
Unutmayın: Satranç köşesinde ayın problemini doğru çözenler arasından kura ile belirlenecek 5 kişiye TÜBİTAK popüler bilim kitaplarından hediye ediyoruz. Kolay gelsin.
Bir ay sonra görüşmek üzere...
Çözümünüzü göndermek için tıklayın.
